Παρασκευή 31 Δεκεμβρίου 2010

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

Τήν χείρά σου τήν αψαμένην, τήν ακήρατον κορυφήν τού Δεσπότου μεθ' ής καί δακτύλω αυτόν, ημίν καθυπέδειξας, έπαρον υπέρ ημών, Βαπτιστά, ως παρρησίαν έχων πολλήν, καί γάρ μείζων τών Προφητών απάντων, υπ' αυτού μεμαρτύρησαι. Τούς οφθαλμούς σου πάλιν δέ, τούς τό Πανάγιον Πνεύμα κατιδόντας, ως εν είδει περιστεράς κατελθόν, αναπέτασον πρός αυτόν Βαπτιστά, ίλεων ημίν απεργασάμενος. Καί δεύρο στήθι μεθ' ημών επισφραγίζων τόν ύμνον, καί προεξάρχων τής πανηγύρεως. 







Στην ευαγγελική περικοπή της Κυριακής πρό των Φώτων, δεσπόζει η μορφή του Προδρόμου, ο οποίος κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις θεόπνευστες μορφές της Εκκλησίας και του Χριστιανισμού γενικότερα. Υπήρξε ο προάγγελος της παρουσίας του Χριστού και διδάσκαλος της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, καθόσον ήταν πλήρης πνεύματος αγίου, θεόπνευστος και θεοδίδακτος. Αυτά που έλεγε τα εφάρμοζε εκείνος πρώτος, γι' αυτό ο λόγος του είχε κύρος και ο κόσμος έτρεχε να τον ακούσει, για να φωτισθεί και καθοδηγηθεί απ' αυτόν.
Και εκείνος συνεπής στην αποστολή του προέτρεπε τους ακροατές του σε μετάνοια. Τους δίδασκε να εγκαταλείψουν την αμαρτία και να επιστρέψουν στο Θεό γιατί πλησιάζει η βασιλεία του Θεού. Ο ίδιος ήταν ολιγαρκής και λιτοδίαιτος και φορούσε ένα χιτώνα και ζώνη δερμάτινη στη μέση του και τρεφόταν με ρίζες φυτών και άγριο μέλι.
Προς τους τελώνες έλεγε να μη αισχροκερδούν αλλά να παίρνουν μόνο τον προβλεπόμενο από τον νόμον φόρον από τους φορολογούμενους. Προς τους στρατιωτικούς έλεγε να μη είναι άρπαγες, να μη εκβιάζουν τους πολίτες και να αρκούνται στο μισθό τους.
 


Αυτός είναι, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο οποίος έγινε σαλπιγκτής της ερήμου. Κατά την εποχήν της εμφανίσεως της μεγάλης αυτής ασκητικής μορφής οι άνθρωποι ήταν ως πρόβατα χωρίς ποιμένα κατασπαρασσόμενα από τους λύκους, ως στράτευμα, χωρίς αρχηγό διασκορπισμένο. Γι' αυτό το κήρυγμα του ήταν συγκλονιστικό και προετοίμαζε τους ανθρώπους να ακολουθήσουν τον αρχηγό της ζωής τον Θεάνθρωπο Κύριο.
Ο Ιωάννης έπαιξε και το ρόλο του πρώτου θεμελιωτού της Εκκλησίας γιατί αυτός στρατολόγησε τους πρώτους στρατιώτες στο χριστιανικό στρατόπεδο. Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού ήταν μαθητές του Ιωάννη και ο Ιωάννης ήταν αυτός που είπε ότι εγώ πρέπει να ελαττώνομαι και αυτός να αυξάνει, δηλαδή ο Χριστός.
Κάποια μέρα έστειλε μερικούς μαθητές του στο Χριστό και τον ρώτησα συ είσαι ο ερχόμενος ή περιμένουμε άλλον. Και δεν το έκανε αυτό ο Πρόδρομος από άγνοια, γιατί αυτός είχε υποδείξει στους ανθρώπους το Μεσσία, αλλά για να συνδέσει στενώτερα τους μαθητές του με το μεγάλο Διδάσκαλο, αφού αυτός επρόκειτο να φύγει από τον κόσμο αυτό. Ο Κύριος, όταν τον πλησίασαν και τον ρώτησαν οι μαθητές του Βαπτιστού τους απάντησε. Πέστε στον Ιωάννη τα όσα βλέπετε με τα μάτια σας, δηλαδή λεπροί καθαρίζονται, δαιμόνια εκβάλλονται, τυφλοί αναβλέπουν και νεκροί εγείρονται. Και ευτυχείς θα είναι όσοι δεν θα σκανδαλισθούν αλλά θα πιστέψουν σε μένα.


Αυτά τα ασυνήθιστα και πρωτοφανή σημεία διαβεβαίωναν την θεία προέλευση του Κυρίου και έκαναν τους μαθητές του Ιωάννη να προσέλθουν στον κύκλο του Χριστού και να αποτελέσουν τη ζύμη με την οποίαν ζυμώθηκε το χριστιανικό φύραμα.
Αυτή η παρακίνηση του Προδρόμου να ακολουθήσουν οι άνθρωποι το Χριστό και το κήρυγμα της μετανοίας που ακούσθηκε στην έρημο συνεχίζει να καρποφορεί και σήμερα και σε κάθε εποχή. Καλεί τους ανθρώπους να αναλάβουν την πνευματική πανοπλία, να συμμορφωθούν προς το προσκλητήριο του Χριστού και να αγωνισθούν στην καθημερινή ζωή για την επικράτηση του Ευαγγελίου. Και όσοι αγωνίζονται αυτόν τον καλόν αγώνα προστίθενται στο στράτευμα του Λόγου του Θεού και προετοιμάζονται για τη Βασιλεία των ουρανών την οποία προγεύονται από τη ζωή αυτή.
δανεισμένο από zoiforos

Τετάρτη 29 Δεκεμβρίου 2010

Η ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ

Η επίσημη Δοξολογία για το νέο έτος, με την τυπική διάταξη που ψάλλεται στη Μητρόπολη Αθηνών.

























Αποσπάσματα από την Δοξολογία της Πρωτοχρονιάς του '97 στη Μητρόπολη Αθηνών. Αυτή ήταν και η τελευταία επίσημη Δοξολογία που έψαλλε ο αείμνηστος Σπ. Περιστέρης.



Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ( 1 Ιανουαρίου )

Denis Calvaert -Μουσείο Poldi Mezzoli Milano
Μορφὴν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες, Θεὸς ὢν κατ' οὐσίαν πολυεύσπλαγχνε Κύριε, καὶ νόμον ἐκπληρῶν περιτομήν, θελήσει καταδέχῃ σαρκικήν, ἵνα παύσῃς τὰ σκιώδη, καὶ περιέλῃς τὸ κάλυμμα τῶν παθῶν ἡμῶν. Δόξα τῇ ἀγαθότητι τῇ σῇ, δόξα τῇ εὐσπλαγχνία σου, δόξα τῇ ἀνεκφράστῳ Λόγε συγκαταβάσει σου.




Ο Χριστός περιετμήθη την όγδοη μέρα. Η ογδόη ημέρα είναι σημαντικό κεφάλαιο για την ορθόδοξη θεολογία και πίστη. Σε έξι μέρες κατά το βιβλίο της Γένεσης εποίησε ο Θεός το σύμπαν και την έβδομη αναπαύτηκε. Οι πατέρες της Εκκλησίας μας λένε πως αυτές οι μέρες ήταν μεγάλες χρονικοί περίοδοι και πως όλα αυτά είναι σύμβολα.
Η εβδόμη ημέρα που αναπαύτηκε ο Θεός είναι η εποχή του κόσμου που ζούμε Είναι ακόμα η αγαπημένη ημέρα των ιουδαίων όπου την εορτάζουν και την λένε Ανάπαυσις το γνωστό μας δηλ Σάββατον. Η Ογδόη ημέρα όμως που λέγεται και μία και πρώτη και Κυριακή δηλ ημέρα του Κυρίου είναι η νέα ημέρα της Εκκλησίας.
 
Οι ΔΙΠΛΕΣ ΚΑΤΑΒΑΣΙΕΣ της Εορτής των Θεοφανείων καθώς και
(το αρχείο είναι σε μορφή .pdf ).
 
Η ογδόη ημέρα ξεκινά με την ανάσταση του Χριστού και διαρκεί αιώνια. Στην όγδοη ημέρα ζούμε όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί και ενώ ο χρόνος γύρω μας φαίνεται ότι περνά και εμείς μεγαλώνουμε και τα πάντα φθείρονται και πεθαίνουν και κάτι άλλο ξαναγεννιέται η ΄’ογδόη ημέρα μένει πάντα ίδια και αιώνια. Που γίνεται αυτό το θαύμα αδερφοί μου; Μα μέσα στα μυστήρια της Εκκλησίας. Εκεί όλα μένουν άφθαρτα αιώνια και παντοτινά. Όταν λέμε "ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος" Στην αρχή της λειτουργίας και των αλλων μυστηρίων ομολογούμε πως φύγαμε από αυτόν τον κόσμο και μπήκαμε για μια στιγμη στον κόσμο της βασιλειας του θεού. Τα μυστήρια δεν ανήκουν σε αυτό τον κόσμο αλλά στην ογδόη ημέρα. Ογδόη ημέρα λοιπόν λέμε την ημέρα μετά τη δημιουργία και την ανάπαυση , την αιώνια ημέρα της βασιλείας του Θεού. Για αυτό και ο Χριστός την ογδόη περιετμήθη για να βάλει τέλος στον παλαιό κόσμο και να εγκαινίσει τον νέο.



Ο Χριστός μαζί με την περιτομή έλαβε και όνομα κατά το τελετουργικό των Ιουδαίων.
Ονομάστηκε Γιεσουα που στα ελληνικά λέγεται Ιησούς και σημαίνει Σωτήρας, σύμφωνα με το όνομα που παρήγγειλε ο άγγελος στον Ιωσήφ γιατί αυτός έσωσε τον λαόν αυτού από των αμαρτιών αυτού. Το όνομα που έδωσε ο Ησαΐας στον Χριστό είναι Εμμανουήλ που σημαίνει ο θεός μεθ ημων δηλ Θεός και άνθρωπος και μεταφορικά Θεός Σωτήρας. Αλλά και το όνομα Χριστός εβρ. Μεσσίας σήμαινε αρχικά κάθε προφήτη , βασιλέα και ιερέα που χριόταν με άγιο μύρο ώστε να αναλάβει κάποιο έργο και να σώσει τον Ισραήλ από τους εχθρούς του. Τα τελευταία όμως ιουδαϊκά χρόνια Μεσσία Χριστό εννοούσαν οι Εβραίοι τον εκλεκτό του Θεού που θα τους έσωζε ως λαό και θα βασίλευε αιώνια. Ώστε Χρίστος σημάνει πάλι Σωτήρας.

Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2010

Άνοιξε τα παράθυρα, βρωμάει μοναξιά (π. Λύβιος)

Αφιερώνεται σε όλους εκείνους που νιώθουν πως δεν έχουν κανένα λόγο να είναι χαρούμενοι τα φετινά Χριστούγεννα. Την αγάπη μου!!!!!
Η βροχή δεν τον άφησε να κοιμηθεί το βράδυ. Δεν είχε όμως κουραστεί. Τα γηρατειά δεν του επέτρεπαν να κοιμηθεί περισσότερο. Άλλωστε δεν το επιθυμούσε. Βιαζόταν ν’ έρθει το πρωί. Να ξημερώσει η σημερινή μέρα. Παραμονή των Χριστουγέννων. Όλα τα είχα κανονίσει εδώ και μέρες. Είχε βγάλει το σχέδιο στο μυαλό του, απλά έπρεπε όλα να γίνουν όπως τα είχε φανταστεί.
Μια βαλίτσα με ελάχιστα ρούχα. Τα άκρως απαραίτητα για μία ή δυο μέρες. Τι χρειάζεται ένας γέρος άνθρωπος για δυο μέρες. Είχε βάλει και την μεταξωτή πιτζάμα που του είχε πάρει δώρο η κόρη του από την Πόλη, την Κωνσταντινούπολη, σε ένα ταξίδι της. Τότε τις καλές μέρες που τον λάτρευε και τον αγαπούσε καθώς έλεγε. Γιατί τώρα εδώ και 2 χρόνια τον έχει εγκαταλείψει. Δεν μπόρεσε βλέπεις να βρει λεφτά ώστε να της αγοράσει αμάξι. Δεν μπορούσε. Προσπάθησε. Πίστεψε ότι θα έβρισκε τα λεφτά που του ζητούσε, αλλά δεν τα μάταια. Της εξήγησε. Μια σύνταξη έπαιρνε και αυτή ελάχιστη, που να φτάσει. Σύνταξη απλά επιβίωσης. Δεν του επέτρεπε να βάλει τίποτε στην άκρη. Από τον καιρό δε που κοιμήθηκε και η γυναίκα του, τα πράγματα δυσκόλεψαν σε όλα τα επίπεδα. Οικονομικά και κυρίως ψυχολογικά. Παρά ταύτα η κόρη του δεν έλεγε να καταλάβει. Θεώρησε ότι δεν την νοιάζεται και ότι δεν την αγαπάει. Ότι δεν θυσιάζετε γι αυτή. Τον εγκατέλειψε. Η μοναξιά του ήταν αβάσταχτη. Μπορούσε πλέον να καταλάβει, να νοιώσει ως βίωμα, ως εμπειρία, ότι εάν υπάρχει κόλαση, τότε ήταν σίγουρος ότι αυτή θα ήταν η αιώνια μοναξιά. Να μην μπορείς να μιλήσεις με έναν άνθρωπο. Να πεις δυο κουβέντες. Να αισθανθείς ότι σε αγαπάνε, ότι κάποιος σε νοιάζεται, ενδιαφέρεται για σένα. Να αισθανθείς ένα χάδι, ένα ακούμπημα, μια ανθρώπινη παρουσία και θαλπωρή. Για αυτόν πλέον το μεγαλύτερο θαύμα στην ζωή του, η μεγαλύτερη Θεοφάνεια, ήταν ένας άνθρωπος. Θυμόταν και τα λόγια από τον Γεροντικό που συχνά διάβαζε «είδες Γέροντα ποτέ κάποιο θαύμα, ρώτησαν ένα ασκητή, Ναι απάντησε εκείνος, έναν άνθρωπο….»

Έναν άνθρωπο ήθελε δίπλα του, να ακούει μια μιλιά, να ‘ χει ένα χέρι να κρατά. Αν υπήρχε Θεός αυτός, θα είχε μάτια, κορμί, μιλιά. Γι αυτό έλεγε και ξανάλεγε στο καφενείο τις λίγες φορές που τα κατάφερνε και πήγαινε, ιδιαίτερα τις καλοκαιρινές μέρες.
- Είναι μεγάλη υπόθεση η πίστη μας. Ένας Θεός έγινε άνθρωπος, όπως εμάς σαν και εμάς, ένας από εμάς. Δικός μας άνθρωπος. Της ιστορία μας, του κόσμου μας. Καταλαβαίνεται ο Θεός άνθρωπος.
Για αυτό είχε πάρει την απόφαση φέτος τα Χριστούγεννα να τα περάσει μαζί με άλλους ανθρώπους. Όχι μόνος. Όχι άλλες γιορτές στην μοναξιά. Βρωμάει η μοναξιά. Μυρίζει θάνατο.
Θα δημιουργούσε ένα ατύχημα, και θα πήγαινε στο νοσοκομείο. Εκεί δεν θα ήταν μόνος. Θα ήταν σε ένα θάλαμο γεμάτο ανθρώπους. Γιορτινά και χαρούμενα έστω και σε νοσοκομείο. Πολύ καλύτερα από την μοναξιά, την βουβαμάρα του σπιτιού, την άσχημη μυρωδιά της μοναξιά που είχε πλέον ποτίσει όλους τους χώρους του. Στο νοσοκομείο λοιπόν μαζί με ανθρώπους. Όχι μόνος. Αυτό ήταν ότι καλύτερο ποθούσε η καρδιά του γι΄ αυτές τις μέρες. 

Έτοιμη λοιπόν η βαλίτσα του. Έσπασε και μερικά πιάτα να φαίνεται ότι ζαλίστηκε και έπεσε από το τραπέζι, και του έμενε πλέον μόνο η πιο γενναία και επώδυνη πράξη του έργου, να χτυπήσει με ένα αντικείμενο το κεφάλι του. Να φανεί ως ατύχημα και έπειτα να βάλει τις βάλει τις φωνές. Κάποιος από τους αδιάφορους γείτονες θα το άκουγε και για να γλυτώσουν την ευθύνη θα φώναζαν το ασθενοφόρο, έτσι όλα θα τον οδηγούσαν για Χριστούγεννα στο νοσοκομείο.
Δεν είχε όμως τελειώσει τις τελευταίες σκέψεις για το φιλόδοξο σχέδιο του, και άκουσε κλειδιά και τσαχαλίσματα στην πόρτα του. Ποιος να ήταν άραγε? Δεν περίμενα κανένα. Αυτή την πόρτα τουλάχιστον τα τελευταία 2 χρόνια εκτός από αυτόν και τα βαριαναστενάγματα του δεν είχε διαβεί κανείς άλλος. Φοβήθηκε και γεμάτος απορία κινήθηκε να ανοίξει. Να δει τι συμβαίνει.
Δεν πρόλαβα όμως, λίγο πριν πιάσει το πόμολο, η πόρτα άνοιξε βίαια κάνοντας ένα δυνατό θόρυβο, σαν κάποιος να ήθελε να την παραβιάσει.
Ένας νεαρός άντρας είχε εισβάλει μέσα στο σπίτι.
- Μη κουνιέσαι γέρο και μην μιλάς.
- Ποιος είσαι, τι θες; Βοήθειααα…
- Σταμάτα σου λέω να φωνάζεις δεν θα σε πειράξω. Σου δίνω τον λόγο μου.
- Τι θέλεις παιδί μου. Λεφτά; Δεν έχω.
- Τίποτα δεν θέλω, μπήκα να κλέψω και θέλω να πάρεις τηλέφωνο την αστυνομία.
- Κάτσε μισό λεπτό. Μπήκες να κλέψεις και θέλεις να πάρω την αστυνομία;
- Τα λες ρε παιδί μου. Πιωμένος είσαι; Δηλαδή στα αλήθεια θες να πάρω την αστυνομία, παραδίδεσαι; Τι σόι κλέφτης είσαι εσύ. Μπαίνεις μέσα να κλέψεις, βλέπεις ένα γέρο άνθρωπο ανήμπορο και χωρίς να κάνεις τίποτα, καμία κίνηση μου λες, ήρθα να κλέψω πάρε τηλέφωνο την αστυνομία. Τι σόι κλεψιά είναι αυτή; Τι κλέφτης είσαι εσύ; Άλλο πάλι και τούτο χρονιάρες μέρες. 

     -  Κοίτα παππού άσε τα λόγια και πάρε την αστυνομία να πεις ότι κρατάς έναν νέο άνθρωπο, ένα ληστή που αποπειράθηκε να σε κλέψει. Πες και ότι άλλο θέλεις, αρκεί να με καταγγείλεις. Σε παρακαλώ, Χάρι θα μου κάνεις, υποχρέωση θα σου έχω. Σε παρακαλώ.
     - Με παρακαλείς; Υποχρέωση; Χάρι θα σου κάνω; τι είναι όλα αυτά ρε λεβέντη, θα με τρελάνεις. Τι συμβαίνει θα μου πεις;
     - Σε παρακαλώ παππού άσε τα λόγια και πάρε την αστυνομία, στα πόδια σου πέφτω, και με μιας ο μικρός μάγκας έπεσε καταγής παρακαλώντας τον παππούλη να πάρει τηλέφωνο.
    - Καλά ρε παιδί μου θα πάρω, άμα είναι να με παρακαλείς και μάλιστα γονατιστός, θα πάρω. Αλλά θέλω να μου πεις το γιατί, αλλιώς πίστεψε με δεν θα το κάνω.
- Παππού είμαι μόνος!!! Δεν έχω οικογένεια. Ο πατέρας μου μας έχει εγκαταλείψει εδώ και χρόνια. Φτώχεια, χρέη, τράπεζες, ανεργία, έφεραν γρίνια και μεγάλα προβλήματα. Μαλώματα με τη μάνα μου. Ξύλο, ποτό κ.α. Έτσι χώρισαν. Αυτός εξαφανίστηκε. Πήγε λένε σε άλλη χώρα. Τον χάσαμε. Η μάνα δεν άντεξε. Δεν μπορούσε να με μεγαλώσει. Κύλησε στην πορνεία. Ξέρεις, βίζιτες και τέτοια. Κάθε μέρα το μικρό σπίτι μας γινόταν μπ……λο. Δε το άντεξα και έφυγα. Από τότε ζω μόνος. Πάνε μερικά χρόνια. Πότε εδώ και πότε εκεί. Αλλά πάντα στους δρόμους ή σε τίποτα καταλήψεις. Αλλά δε μπορώ άλλο παππού. Η μοναξιά με γέρασε. Δεν μπορώ άλλο. Ειδικά κάθε χρόνο αυτές τις μέρες, τις γιορτινές που λένε, ζω στην κόλαση.
 Έτσι σκέφτηκα φέτος να μην μείνω μόνος. Είπα να κάνω μια κλοπή - γιατί για κάτι άλλο δεν το λέει η καρδιά μου- και έτσι να μπω στη φυλακή. Εκεί θα έχω παρέα. Έχω ξανακάνει φυλακή. Κόλαση και εκεί. Φρίκη. Αλλά τουλάχιστον έχεις έναν άνθρωπο να πεις μια κουβέντα. Ακούς μια μιλιά. Εδώ, έξω, δεν έχω τίποτα. Δεν με περιμένει κανείς. Είμαι μόνος. Για αυτό σου λέω παππού, πάρε τηλέφωνο, χάρι θα μου κάνεις. Καλό θα κάνεις γέρο.
Ο παππούς είχε βουρκώσει. Τα γέρικα ποδάρια του είχαν αρχίσει να μην το βαστούν. Έτρεμε ολόκληρος.
     - Σε καταλαβαίνω παιδί μου είπε, και τον άρπαξε στην αγκαλιά του, που τόσο είχε λείψει από την ζωή και των δυο.
     - Κοίτα επειδή ξέρω από μοναξιά θα σου κάνω το χατίρι. Αλλά θέλω και εσύ με την σειρά σου, να μου κάνεις ένα θέλημα.
     - Τι ρε γέρο, ότι θέλεις, αρκεί να πάρεις τηλέφωνο.
    - Ναι θα πάρω, το είπαμε αυτό, αλλά θέλω και εσύ να με χτυπήσεις στο κεφάλι ίσα ίσα για να ξεματώσει. Θα το κάνεις;
- Μα τι λές τώρα, γιατί ;
- Για τους ίδιους λόγους παλληκάρι μου που και εσύ θέλεις να πάρω τηλέφωνο την αστυνομία και να πας στην φυλακή. Η μοναξιά αγόρι μου. Αυτή η απίστευτη οδύνη της μοναξιάς. Να πας εσύ στη φυλακή αφού το θες, αλλά να πάω και εγώ στο νοσοκομείο. Να κάνουμε και οι δυο Χριστούγεννα με ανθρώπους.
Σε λίγο κάτω από το σπίτι είχε φτάσει ένα περιπολικό και ένα ασθενοφόρο. Και στα δυο θα επιβιβαζόταν η μοναξιά. Λίγο πριν κλείσουν οι πόρτες των αυτοκινήτων και οι δυο τους κοιτάχτηκαν, έκλεισε ο ένας το μάτι στον άλλο και φώναξαν δυνατά, Καλά Χριστούγεννα. 

π. Λίβυος

Υ.Γ α΄ Μελέτες έχουν αποδείξει ότι κατά τις εορταστικές ημέρες τόσο στα νοσοκομεία όσο και στις φυλακές αυξάνεται ο αριθμός εισακτέων.
Υ.Γ β’ Άσκηση για Χριστιανούς: πάρτε αυτές τις ημέρες κάποιος ανθρώπους σπίτια σας ή κάντε τους παρέα. 

Κυριακή 26 Δεκεμβρίου 2010

Οι ανέορτοι διαχειριστές της γιορτής - Χρ. Γιανναράς

Η θρησκειοποίηση του εκκλησιαστικού γεγονότος μοιάζει να κυριαρχεί στον ελληνικό χώρο σήμερα. Να θυμίσω: η θρησκεία είναι γέννημα της ατομοκεντρικής φύσης του ανθρώπου, ανάγκη ορμέμφυτη, ενστικτώδης. Γεννάει την ανάγκη ο πανικός μπροστά στο αίνιγμα του θανάτου, η αοπλία του ανθρώπου απέναντι στο «κακό»: στην αδικία, στο μίσος, στην ιδιοτέλεια του «άλλου», στην αρρώστια, στη φθορά, στον κίνδυνο. Κακεντρεχής, ίσως, όμως αποκαλυπτική η παρατήρηση ότι «μέσα σε ένα αεροπλάνο που μπαίνει σε ζώνη αναταράξεων, δεν υπάρχει κανένας άθεος»!
Η Εκκλησία εμφανίστηκε στην Ιστορία ως άρνηση των όρων της ορμέμφυτης αναγκαιότητας, στους αντίποδες της θρησκείας. Δεν είναι θωράκιση του εγώ, είναι «κοινόν άθλημα», μετοχή σε αγώνισμα αλλαγής του «τρόπου της ύπαρξης». Οχι αλλαγής της συμπεριφοράς και ηθικοποίησης του χαρακτήρα, στόχος είναι να αλλάξει ο τρόπος που υπάρχει ο άνθρωπος.
Η λέξη είχε χρησιμοποιηθεί από τους Ελληνες για να δηλώσει τον «δήμο» ως «πόλη»: τη μετάβαση από την «κοινωνίαν της χρείας» στην «κοινωνίαν του αληθούς». Η Εκκλησία του Δήμου δεν ήταν απλώς μια συνέλευση για ανταλλαγή γνωμών και απόψεων, ήταν πριν από κάθε τι άλλο, γεγονός πραγμάτωσης και φανέρωσης της «πόλεως», ενός άλλου τρόπου ύπαρξης και συνύπαρξης:
Να συνυπάρχουμε όχι μόνο για να κοινωνούμε τη χρεία, τη χρησιμότητα του «καταμερισμού της εργασίας» (της Arbeitsteilung, που έλεγε ο Μαρξ), αλλά για την ελεύθερη, αυτοπροαίρετη μετοχή στην κοινή προσπάθεια να «αληθεύει» ο βίος: Να πραγματώνει τον τρόπο του «αληθούς», του πραγματικά υπαρκτού, τρόπο ύπαρξης ελεύθερον από αναγκαιότητες φθοράς και θανάτου – τρόπο του «αθανατίζειν». Και «αληθές» για τους Ελληνες ήταν ο «ξυνός (κοινός) λόγος»: η λογικότητα, αιώνια και αμετάλλαχτη, των σχέσεων αρμονικής συνύπαρξης των υπαρκτών, αυτή που αναδείχνει το σύμπαν σε «κόσμον» - κόσμημα.

Η χριστιανική εμπειρία βρήκε στην ελληνική λέξη «Εκκλησία», από την πρώτη στιγμή, τη δυνατότητα να δηλώσει και τη δική της θεσμική ταυτότητα: Δεν ήταν μια καινούργια θρησκεία (ατομικές πεποιθήσεις, ατομική ηθική, προσπάθεια ατομικής σωτηρίας), ήταν και πάλι ένα «κοινόν άθλημα» για την πραγμάτωση και φανέρωση του «αληθούς». Μόνο που τώρα το «αληθές» δεν ήταν η ανερμήνευτα δεδομένη (δίκην ειμαρμένης) συμπαντική λογικότητα (αδήριτος υπαρκτικός προκαθορισμός κάθε έκφανσης του υπάρχειν). Ηταν η «προσωπική» καταγωγή και αφετηρία του υπαρκτικού γεγονότος, η Αιτιώδης Αρχή του υπαρκτού ως ελευθερία από κάθε αναγκαίο προκαθορισμό φύσεως ή ουσίας, ενεργητική πραγμάτωση αυθυπερβατικής ετερότητας: η ύπαρξη που αυτοπραγματώνεται ως αγάπη.
Για την εκκλησιαστική εμπειρία και μαρτυρία η αγάπη δεν είναι συμπεριφορική αρετή, ατομικό ηθικό ιδίωμα. Είναι ο τρόπος τής όντως υπάρξεως, ο τρόπος της ελευθερίας από υπαρκτικούς περιορισμούς και αναγκαιότητες. Η φυσική νομοτέλεια αντιστρατεύεται τον λογικό - θελητικό αυτοκαθορισμό και πεδίο υποστατικής πραγμάτωσης της φυσικής νομοτέλειας είναι το φυσικό άτομο – η ατομική ύπαρξη ενεργείται με αναγκαίες ενορμήσεις ιδιοτέλειας (ιδίου τέλους): η ορμή της αυτοσυντήρησης, της κυριαρχίας, της ηδονής υπηρετούν το άτομο ως υπαρκτικό αυτοσκοπό. Η αν-ιδιοτέλεια, η προτεραιότητα της σχέσης, της κοινωνούμενης ύπαρξης, είναι το μόνο ενδεχόμενο υπαρκτικής ελευθερίας που μπορεί να σημάνει η ανθρώπινη γλώσσα. Είναι η αγάπη.
Ο Θεός της εκκλησιαστικής εμπειρίας και μαρτυρίας «αγάπη εστί». Οχι «έχει» αγάπη, αλλά «είναι» αγάπη, η ύπαρξή του δεν καθορίζεται από τη νομοτέλεια φύσης, έστω θεϊκής, πραγματώνεται ως ελευθερία, έλλογη αυτοσυνείδητη ελευθερία, δηλαδή αγάπη. Είναι ο Πατήρ: η λέξη δεν δηλώνει φυσικό άτομο (Δίας, Απόλλων), δηλώνει σχέση: Υπάρχει, επειδή ελεύθερα θέλει να υπάρχει, και τη θέλησή του την «υποστασιάζει» (την κάνει υπαρκτική πραγματικότητα) «γεννώντας» τον Υιό και «εκπορεύοντας» το Πνεύμα – τριαδική, αγαπητική η Αιτιώδης Αρχή της ύπαρξης, θρίαμβος ελευθερίας.

Από πού τα συνάγει όλα αυτά η εκκλησιαστική μαρτυρία: από υποθετικούς συλλογισμούς (suppositiones) και ευρήματα φαντασίας; Πριν από την αλλοτρίωση και θρησκειοποίησή της η μαρτυρία της Εκκλησίας είναι μόνο εμπειρική κατάθεση, δηλαδή πρωτίστως Γιορτή: «Ο ακηκόαμεν, ο εωράκαμεν τοις οφθαλμοίς ημών, ο εθεασάμεθα και αι χείρες ημών εψηλάφησαν», αυτό μόνο ευγγελιζόμαστε. Οτι ο Θεός είναι ελευθερία, δηλαδή αγάπη, δηλαδή ελεύθερος και από τη θεότητά του, δηλαδή βρέφος κείμενον εν σπαργάνοις, εν Βηθελεέμ της Ιουδαίας. Σε χρόνο ιστορικό, ακριβέστατα προσδιορισμένον: «Εν έτει πέντε και δεκάτω της ηγεμονίας Τιβερίου Καίσαρος, ηγεμονεύοντος Ποντίου Πιλάτου της Ιουδαίας και τετραρχούντος της Γαλιλαίας Ηρώδου, Φιλίππου δε του αδελφού αυτού τετραρχούντος της Ιτουραίας» – στο απόγειο η ακρίβεια της ευσυνειδησίας του ιστορικού.
Υπάρχει απόηχος αυτής της εμπειρικής μαρτυρίας στην Ελλάδα σήμερα; Μέγιστο, αν και μάλλον ανεπίγνωστο δώρημα ότι λειτουργεί ακόμα το τυπικό έστω της Γιορτής: Η λατρευτική δραματουργία, η ιλιγγιώδης ποίηση, η συναρπαστική ετερότητα της μουσικής γλώσσας συνήθως παρεφθαρμένη. Αλλά το εκκλησιαστικό γεγονός, επίσημα πάντοτε και αναντίρρητα, μένει θρησκειοποιημένο – δεν μοιάζει να υπάρχει ίχνος αντίρρησης που το Σύνταγμα ορίζει την Εκκλησία σαν «επικρατούσα θρησκεία». Επίσκοποι και πρεσβύτεροι περιφέρουν στολή θρησκευτικής εξουσίας σαν τους Αγιατολάχ, το κράτος λογαριάζει σαν Εκκλησία τη διοικητική οργάνωση του θεσμού, όχι το λαϊκό σώμα.
Το πιο απελπιστικό: Ο επίσημος εκκλησιαστικός λόγος είναι απόλυτα υποταγμένος στην ανάγκη να αποδείξει τη χρησιμότητά του, όχι να μαρτυρήσει εμπειρικές ψηλαφήσεις νοήματος της ύπαρξης και της συνύπαρξης, της ζωής και του θανάτου. Είναι λόγος σταματημένος στην «κοινωνία της χρείας», παγιδευμένος στις απαιτήσεις του κυρίαρχου Ιστορικού Υλισμού. Κουκουλώνει σκάνδαλα «κοινωφελών» ιδρυμάτων της επισκοπικής ματαιοδοξίας μετονομάζοντάς τα, ανέχεται να καθορίζουν τη ζωή της Εκκλησίας χρηματολάγνοι λογιστές της συμφοράς, να εξαντλούν το έργο της σε χρησιμοθηρικό ακτιβισμό.
Αλλά η Γιορτή λειτουργεί και ερήμην των διαχειριστών της. Το μεσότοιχο του φραγμού ανάμεσα στην ελευθερία και στη νομοτέλεια αναιρέθηκε «εν φάτνη αλόγων». Η αξιοποίηση της αναίρεσης είναι συνάρτηση της δωρηματικής ελευθερίας.

Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 2010

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ (4)


Οι Αίνοι & το Δοξαστικό των Χριστουγέννων – ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΄94
Τα Αντίφωνα των Χριστουγέννων
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΄89

Λειτουργικά Κ. Ψάχου (α΄ ήχος)
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΄94
Η Θ΄ ωδή (Μεγάλυνον ψυχή μου) Χρυσοχοΐδου  ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΄94

Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2010

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ (3)

Ἐκ νυκτὸς ἔργων, ἐσκοτισμένης πλάνης Ἱλασμὸν ἡμῖν Χριστὲ τοῖς ἐγρηγόρως, Νῦν σοι τελοῦσιν ὕμνον, ὡς εὐεργέτῃ, Ἔλθοις πορίζων εὐχερῆ τε τὴν τρίβον, Καθ' ἣν ἀνατρέχοντες, εὓροιμεν κλέος.

Θεὸς τὸ τεχθέν, ἡ δὲ Μήτηρ Παρθένος.'
Τὶ μεῖζον ἄλλο καινὸν εἶδεν ἡ κτίσις;
Παρθενικὴ Μαρίη Θεὸν εἰκάδι γείνατο πέμπτῃ.


Ευχαριστούμε τον φίλο του ιστολογίου chriss






Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2010

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ (2) - η χορωδία της Μητροπόλεως στο Παλέρμο της Ιταλίας

Η εμφάνιση μελών της χορωδίας του Μητροπολιτικού Ναού Αθηνών στο αφιέρωμα στη θρησκευτική μουσική που πραγματοποιήθηκε μέσα της δεκαετίας του 1980 στο Παλέρμο της Ιταλίας.
Στη συνάντηση αυτή, συμμετείχαν μέλη της χορωδίας της Μητροπόλεως Αθηνών, τα οποία διηύθυνε ο Λαμπαδάριος Ευάγγελος Τζελάς με την μαεστρία αλλά και το μπρίο που διέθετε.
Διακρίνουμε αρκετά από τα νύν αλλά και διατελέσαντα μέλη της χορωδίας της Μητρόπολης.
Αλέξης Κατσαρός, αείμνηστος Κώστας Σκλάβος, καθηγητής Γιώργος Μουστάκης, Γιώργος Ντούνας, Νικηφόρος Κάντας κ.α.


ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ (1) - οι διπλές Καταβασίες

η Γέννηση - Βασιλικής της Ασίζης
(οι Καταβασίες είναι σε μορφή .pdf).

Νύχτα γεννήσεως

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη λυγούν τα πόδια
και προσκυνούν γονατιστά τη φάτνη τους τ' άδολα βόδια.

Κι ο ζευγολάτης ξάγρυπνος, θωρώντας τα, σταυροκοπιέται
και λεει, με πίστη απ' της ψυχής τ' απόβαθα, "Χριστός γεννιέται".

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη, κάποιοι ποιμένες
ξυπνούν από φωνές ύμνων μεσούρανες, στη γη σταλμένες.

Κι ακούοντας τα ωσαννά απ' αγγέλων στόματα στο σκόρπιο αέρα,
το διαλαλούν σε χειμαδιά λιοφώτιστα με τη φλογέρα.

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη - Ποιος δεν το ξέρει ;
Των μάγων κάθε χρόνο τα μεσάνυχτα λάμπει τ' αστέρι.

Κι όποιος το βρει μεσ' τ' άλλα αστέρια ανάμεσα και δεν το χάσει,
σε μια άλλη Βηθλεέμ ακολουθώντας το μπορεί να φτάσει.

Γ. Δροσίνης
δανεισμένο από ΓΗΤΕΥΤΡΙΑ

Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2010

Τα στιχηρά των Αίνων και το Δοξαστικό της Κυριακής πρό της Χριστού Γεννήσεως, από τη σημερινή Θεία Λειτουργία στον Ι. Ν .Αγ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Ἆρόν σου τὴν φωνὴν ἀληθῶς, Σιὼν Θεοῦ ἡ θεία Πόλις καὶ κήρυξον, Πατέρων τὴν θείαν μνήμην, σὺν Ἀβραάμ, Ἰσαάκ, Ἰακὼβ τιμῶσα τὸν ἀοίδιμον· ἰδοὺ σὺν Ἰούδᾳ τε, καὶ Λευῒ μεγαλύνομεν, Μωςῆν τὸν μέγαν, Ἀαρὼν τὸν θεσπέσιον, καὶ γεραίρομεν, σὺν Δαυΐδ Ἰησοῦν, Σαμουήλ. Πάντες τὴν προεόρτιον, Χριστοῦ θείαν αἴνεσιν, ὕμνοις ἐνθέοις κροτοῦντες, τῆς παρ' αὐτοῦ ἀγαθότητος, τυχεῖν ἐξαιτοῦμεν, τοῦ παρέχοντος τῷ κόσμῳ , τὸ μέγα ἔλεος. 
 
Ακούστε τον Όρθρο της Κυριακής πρό της Χριστού Γεννήσεως από ζωντανή ηχογράφηση τη δεκαετία του '80 από τη Μητρόπολη Αθηνών. Ήχος της ημέρας ήταν ο τρίτος.
 
 
Ή ανθρωπιστική, ιστορική καί πολιτιστική σημασία της έλεύσεως του Χριστού είναι μεγίστη. Ή ιστορία χωρίζεται πλέον στήν πρό καί μετά Χριστό εποχή. Ό άνθρωπος μέ τή λυτρωτική διδασκαλία του Χριστού άναγεννάται, ελευθερώνεται από πάθη καί αδυναμίες καί δημιουργούνται οί ωραιότερες διανθρώπινες σχέσεις μέσα σέ ατμόσφαιρα ειλικρινούς αγάπης.
 

Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2010

ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ (17 Δεκεμβρίου )

Κοντάκιον
Εὐχαρίστοις ἄσμασι τῶν Ζακυνθίων ἡ Πόλις, ἀνυμνεῖν προτρέπεται πάντας πιστούς συγκαλοῦσα, μέγιστον τόν ἐν ἀνάγκαις θερμόν Προστάτην, ῥύστην δέ τῶν τοῖς κινδύνοις συνεχομένων, καί γεραίρουσα κραυγάζει, τό κλέος χαῖρε Πιστῶν Διονύσιε.
Χαῖρε μοι λαμπρέ, Διονύσιε Πατέρων κλέος, χαῖρε Ζακυνθίων τό καύχημα, εὐσεβῶν ὁ φύλαξ, καί χαρά ἡ ἐμή.
Ἄξιόν ἐστιν μακαρίζειν σέ τόν Ἱεράρχην, τῆς Αἰγίνης μέν ποιμένα πανάριστον, τῆς δέ Ζακύνθου γόνον τε καί φρουρόν.
Αἱ γενεαί πᾶσαι, μακαρίζομεν σε, Ζακύνθου τόν προστάτην.
 
 
 Κατά κόσμον Δραγανίγος Σιγούρος, γιος των αριστοκρατών Μουκίου και Παυλίνας. Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1547. Το 1568 έγινε Μοναχός στην Ιερά Μονή των Στροφάδων με το όνομα Δανιήλ. Αφού πέρασε γρήγορα τους βαθμούς της ιερωσύνης, χειροτονήθηκε το 1577 Αρχιεπίσκοπος Αιγίνης λαμβάνοντας το όνομα Διονύσιος. Όμως παραιτήθηκε και επέστρεψε στη Ζάκυνθο, όπου έζησε, σαν Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αναφωνητρίας μέχρι την Κοίμησή του, την 17η Δεκεμβρίου 1622. Είναι γνωστός ως ο "Άγιος της Συγνώμης", επειδή συγχώρεσε το φονιά του αγαπημένου του αδελφού. Ετάφη στην Ιερά Μονή Στροφάδων και κατά την ανακομιδή του βρέθηκε το Σκήνωμά του άφθαρτο και μυροβόλο. Αναγνωρίσθηκε Άγιος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1703. Στις 24 Αύγούστου του 1717 μετεκομίσθη το Σεπτό Σκήνωμά του στη Ζάκυνθο για να προστατευθεί από τους πειρατές. Αρχικά φυλάχτηκε στον Ιερό Ναό του Μετοχίου της Ι. Μονής, στο προάστιο Καλλιτέρος. Το 1764 εναποτέθηκε οριστικά στην ομώνυμη Ιερά Μονή του, που έχτισαν oί Μοναχοί των Στροφάδων. Από τότε το Σεπτό Σκήνωμά του αποτελεί μέχρι σήμερα πόλο έλξεως χιλιάδων προσκυνητών και πηγή συνεχών ιάσεων και θαυμάτων. 

Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ ΤΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥ ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ ΤΟΥ 

Κάποτε, κάποιος πληρωμένος φονιάς, σκότωσε τον αδελφό του Άγιου Διονυσίου, λόγω κάποιων οικογενειακών εχθροπραξιών. Ο δολοφόνος μετά τον φόνο κατέφυγε στα βουνά, για να αποφύγει την οργή των συγγενών του θύματος, ενώ ένα απόσπασμα στρατού τον κυνηγούσε. Μετά από λίγο έφτασε και στο Μοναστήρι όπου βρισκόταν ο Άγιος. Ο δολοφόνος, χωρίς να ξέρει την συγγένεια του Άγιου με το θύμα του φόνου, του ζήτησε να τον κρύψει. Ο Άγιος με ηρεμία ζήτησε να μάθει τον λόγο για τον οποίο τον καταδιώκαν, και τότε έμαθε πως που είχε μπροστά του και ζητούσε την προστασία του είχε σκοτώσει τον αδελφό του. Συγκλονισμένος από τον θάνατο του αδελφού του συλλογίστηκε τα λόγια της συγχώρησης του Κυρίου επάνω στον Σταυρό προς τους σταυρωτές του.
Έπειτα άπλωσε το χέρι του προς τον δολοφόνο και τον ευλόγησε συγχωρώντας τον. Μετά από λίγο έφτασε στο Μοναστήρι και το στρατιωτικό απόσπασμα. Ο Άγιος τότε είπε στο απόσπασμα πως δεν είχε δει τον δολοφόνο σε εκείνα τα μέρη. Αφού έφυγε το απόσπασμα ο Άγιος οδήγησε τον δολοφόνο στην πίσω εξώπορτα του Μοναστηριού, από όπου τον βοήθησε να διαφύγει με μια βάρκα.



Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ (1935 - 2010). ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ

Ο Χρήστος Χατζηνικολάου (γένν. Σκουραΐτικα Σάμου 1935 +2010) ήταν εκλεκτός πρωτοψάλτης, μουσικοδιδάσκαλος, χοράρχης και γενικά σύγχρονη προσωπικότητα της βυζαντινής μουσικης με ποικίλη μουσική δραστηριότητα και εθνωφελέστατο έργο. Διδάχτηκε την ψαλτική τέχνη σε μικρή ηλικία από τον Εμμανουήλ Βαμβουδάκη και αργότερα (όταν σπούδαζε πολιτικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο) μαθήτευσε στο Εθνικό Ωδείο και πήρε πτυχίο βυζ. μουσικής, δίπλωμα μουσ/δασκάλου και πτυχίο ωδικής (όλα με Άριστα). Είναι πρωτοψάλτης στην Αγία Παρασκευή Αττικής, όπου έχει οργανώσει και διευθύνει Ανδρική και Μικτή Βυζ. Χορωδία (προηγουμένως, διετέλεσε πρωτοψάλτης σε πολλούς άλλους ναούς της πρωτεύουσας, όπως: στον Προφήτη Ηλία Παγκρατίου, στην Κοίμηση Θεοτόκου Νέου Κόσμου). Είναι επίσης καθηγητής βυζ. μουσικής στο Εθνικό Ωδείο από το 1975, καθηγητής μουσικής στη Μέση Εκπαίδευση (δ/ντής Γυμνασίου), καθηγητής στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών και καλλιτεχνικός δ/ντής στη Σχολή Βυζ. Εκκλ. Μουσικής της Μητρόπολης Χίου. Μέλος της Επιτροπής Αρχιεπισκοπής Αθηνών για την ακρόαση των ιεροψαλτών και πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιεροψαλτών "Ρωμανός ο Μελωδός και Ιωάννης ο Δαμασκηνός". Έχει επίσης διατελέσει πρόεδρος της ΟΜΣΙΕ (στις εκλογές της 20.6.1998 εξελέγη Α' αντιπρόεδρος). Έχει δώσει συναυλίες στις σπουδαιότερες αθηναϊκές Αίθουσες (Ηρώδειο, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών) καθώς και στο εξωτερικό. Έχει εμφανιστεί από τη Ραδιο-τηλεόραση, έχει κυκλοφορήσει πολλούς δίσκους-κασέτες με βυζ. εκκλ. ύμνους και έχει συγγράψει τα βιβλία:
  • "Θεωρία της Βυζ. Μουσικής",
  • "Ιστορία της Βυζ. Μουσικής",
  • "Μορφολογία", και
  • "Μετρική Βυζ. Μουσικής".
Απεβίωσε στις 12/12/2010. Η εξόδιος ακολουθία τελέσθηκε στον Καθεδρικό Ναό Αγίας Παρασκευής του Ομόνυμου Δήμου που για χρόνια διετέλεσε Πρωτοψάλτης. 
πηγή : Musipedia


Η Μεταρρύθμιση των τριών διδασκάλων (Αντιρρήσεις και επιφυλάξεις άνευ σημασίας) 
 (άρθρο του Χρ. Χατζηνικολάου
δημοσιευμένο στο site του Συλλόγου Φίλων της Μουσικής Αιγιαλειας)

Τον τελευταίο καιρό λέγονται και γράφονται πολλά σχετικά με τη μεταρρύθμιση των Τριών Διδασκάλων του 1814. Η αναλυτικότερη μουσική γραφή την οποία καθιέρωσαν ο Χρύσανθος, ο Γρηγόριος και ο Χουρμούζιος και κυρίως η κατάργηση πολλών σημαδοφώνων της παλαιότερης παρασημαντικής έδωσαν την αφορμή των εις βάρος τους επικρίσεων ελαχίστων Μουσικοδιδάσκαλων. Πρόκειται για τη μερίδα των ανθρώπων εκείνων οι οποίοι από ιδιοσυγκρασία αντιτίθενται και μεμψιμοιρούν με οποιαδήποτε αλλαγή, πολιτική, κοινωνική, εκπαιδευτική και θεωρούν ότι κάθε τι καινούργιο αποτελεί επικίνδυνη ακροβασία, η οποία θέτει σε δοκιμασία τον συνεκτικό ιστό της Κοινωνίας και αλλοτριώνει το ύψος και το χαρακτήρα της Εθνικής Πολιτιστικής Παραδόσεως και της Τέχνης.    διαβάστε τη συνέχεια.....

ΑΓΙΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ( 15 Δεκεμβρίου )


Εικόνα του Αγίου Ελευθερίου του 18ου αιώνος από τα νησιά του Ιονίου.
"Ελευθέριος" στην αρχαιότητα ήταν η επίκληση που δινόταν στις πολιούχους θεότητες που εθεωρούντο ελευθερωτές ή λυτρωτές της πόλεως. Από τους Ομηρικούς χρόνους κατ' εξοχήν Ελευθέριος εθεωρείτο ο Ζεύς. Άγαλμα του Ελευθερίου Διός υπήρχε στην Αγορά των Αθηνών, το οποίο πριν τους Περσικούς πολέμους έφερε την επωνυμία του Σωτήρος Διός.
Από την αρχαία εποχή το όνομα πέρασε στη χριστιανική. Ο Άγιος Ελευθέριος ήταν Ρωμαίος, γιος του υπάτου Ευγενίου και της Ανθίας, η οποία σύμφωνα με την παράδοση είχε κατηχηθεί από τον Απόστολο Παύλο και μετέδωσε την πίστη της στο γιο της. Σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών χειροτονήθηκε από τον Επίσκοπο Ρώμης Ανίκητο διάκονος, μετά από λίγο πρεσβύτερος και σε ηλικία είκοσι ετών επίσκοπος πόλεως του Ιλλυρικού. Επί Αυτοκράτορος Αδριανού εδιώχθη, υπέστη βασανιστήρια και τελικά αποκεφαλίσθηκε, αφού όμως μετέδωσε την πίστη του και στους βασανιστές του.
Έχοντας το όνομα Ελευθέριος κοινή ετυμολογία με την αρχαία θεότητα Ειλείθυια, προστάτιδα των επιτόκων, ο Άγιος προσέλαβε και αυτός την ίδια ιδιότητα. Είναι πανελλήνια η πίστη ότι ο Άγιος βοηθάει τις επιτόκους, όπως και η τιμή που αυτές του αποδίδουν. Συχνά παλιότερα τοποθετούσαν εικόνισμά του στην κοιλιά τους μόλις άρχιζαν οι ωδίνες.



Η σχέση επίσης του ονόματος του Αγίου με την έννοια της Ελευθερίας έκανε πολλούς γονείς να δίνουν το όνομά του στα παιδιά τους σε περιόδους πολέμου και κατοχής. Το όνομα Ελευθερία , μαζί με τη Νίκη, ήταν τα κατ' εξοχήν ονόματα κατά την περίοδο της Κατοχής.
Αλλά και αμέσως μετά την Απελευθέρωση από τους Τούρκους ο Άγιος τιμήθηκε με τη μετονομασία του Αθηναϊκού ναού της Παναγίας Γοργοεπηκόου ή Αθηνιώτισσας, δίπλα από τον καθεδρικό ναό της πόλεως.
Κτίσμα πιθανότατα του 11ου αιώνος, ο ναός είναι μια επιτομή της Αθηναϊκής Ιστορίας, από την Αρχαϊκή εποχή μέχρι τις μέρες μας. Είναι χτισμένος με μαρμάρινα λείψανα όλων των ιστορικών περιόδων και δίνει μία πλήρη εικόνα της ανακυκλώσεως και επαναχρησιμοποιήσεως του υπάρχοντος οικοδομικού υλικού αντί για τη δημιουργία νέου. Το γεγονός αυτό αποτελεί όνειδος για τους αρχαιολάτρες, που κατηγορούν τους Χριστιανούς για καταστροφή των αρχαίων ιερών. Οι άνθρωποι τότε έβλεπαν τα πράγματα αλλιώς: εφ' όσον το κτήριο δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πλέον ή είχε ερειπωθεί, έθεταν σε νέα χρήση το οικοδομικό του υλικό. Εάν το ίδιο το κτίσμα μπορούσε να αλλάξει χρήση και να επιζήσει, χρησιμοποιούσαν το ίδιο, όπως συνέβη με τον Παρθενώνα και το ναό του Ηφαίστου, που μετετράπησαν σε Χριστιανικές εκκλησίες με τις απαραίτητες μόνον προσαρμογές.


Ο ναός του Αγίου Ελευθερίου. Mary Hogarth, αρχές 20ού αιώνος. Μουσείο Μπενάκη
Ο ναός της Παναγίας Γοργοεπηκόου έχει χτιστεί με λείψανα από την Αρχαϊκή μέχρι την Παλαιοχριστιανική εποχή, τα οποία είναι απολύτως διακριτά μετά τον καθαρισμό των τελευταίων χρόνων. Κατά τους βυζαντινούς χρόνος ήταν ενοριακός ναός και πιθανότατα ανήκε στην οικογένεια των Σαρανταπήχων.





Αυτός ο τύπος τρούλου με τα τονισμένα τόξα των μονόλοβων παραθύρων είναι χαρακτηριστικός του 11ου αιώνος και απαντάται στην Αθήνα και στη Μάνη
Μετά την Οθωμανική κατάκτηση η Παναγία "Γοργοπήκο" έγινε παρεκκλήσιο της κατοικίας του Μητροπολίτη Αθηνών, που βρισκόταν στην περιοχή, η οποία για αυτό το λόγο ονομάζεται Μητρόπολη, ενώ κανονικά θα έπρεπε να ονομάζεται Αρχιεπισκοπή, σύμφωνα με τον τίτλο του επισκόπου Αθηνών μετά την ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου.


Η κόγχη του ιερού, όπου διακρίνονται παλαιοχριστιανικά ανάγλυφα με συμβολικές παραστάσεις
.Ήταν μία από τις λίγες εκκλησίες που βρήκε η Απελευθέρωση όρθιες, ενώ τριγύρω της υπήρχαν μόνο σωροί ερειπίων. Προς τιμήν του Αγίου του συνωνύμου της Ελευθερίας που με τόσες θυσίες είχε κερδηθεί, ο ναός έλαβε το όνομά του. Το κωδωνοστάσιο που είχε ανεγερθεί επάνω από το αέτωμα της προσόψεως κατεδαφίσθηκε το 1836. Από το 1839 χρησιμοποιήθηκε προσωρινά ως δημόσια βιβλιοθήκη.


Ανάγλυφος ισοσκελής εγγεγραμμένος σε κύκλο σταυρός και ανάγλυφο κλασσικών χρόνων στον βόρειο τοίχο του ναού

Μετά την απόπειρα δολοφονίας κατά της Βασιλίσσης Αμαλίας το 1862, ο ναός έλαβε το όνομα του Σωτήρος, για να επιστρέψει στο πρηγούμενο όνομα μετά την έξωση της Βαυαρικής Δυναστείας των Βίττελσμπαχ. Η κίνηση της προσωρινής κυβερνήσεως συμβόλιζε την απελευθέρωση των Ελλήνων από τη Βαυαροκρατία.


Ανάγλυφο κλασσικών χρόνων που απεικονίζει γυναικείες μορφές. Μεταξύ τους διακρίνεται ο σταυρός που χαράχθηκε προκειμένου να καθαγιασθεί το γλυπτό και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην ανέγερση του ναού

Κατά την ανέγερση του νέου καθεδρικού ναού της πόλεως υπήρξε η σκέψη κατεδαφίσεως και του Αγίου Ελευθερίου. Τελικά γλύτωσε, αλλά επισκιάσθηκε από τον όγκο του νέου ναού. Από την ανισότητα μεταξύ των δύο ναών βγήκε η φράση "σαν τη Μητρόπολη με τον Άγιο Λευτέρη", που λεγόταν παλιότερα για ανθρώπους διαφορετικού ύψους.


Αρχαιοελληνική ανδρική μορφή ανάμεσα σε δύο σταυρούς καθαγιασμού
.
Στους χρόνους που κυριαρχούσε ο νεοκλασσικισμός, ο βυζαντινός ρυθμός εθεωρείτο βάρβαρος και ξένος προς τα ελληνικά ιδεώδη. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια μέχρι τη δεκαετία του 1930, οπότε επαναπροσδιορίσθηκε η έννοια της Ελληνικότητας και αποκαταστάθηκε η φήμη του Βυζαντίου. Μετά την ανέγερση του καθεδρικού ναού των Αθηνών, ο Άγιος Ελευθέριος χρησιμοποιήθηκε ως παρεκκλήσι, στο οποίο γίνονται βαπτίσεις και εκτίθενται σοροί επισήμων προς πάνδημο ασπασμό.


"Λέων σπαράσσων δορκάδα": συμβολική παλαιοχριστιανική παράσταση
.
Τα ανάγλυφα του ναού έχουν γίνει αντικείμενο διεξοδικής μελέτης από τους αρχαιολόγους. Η ζωφόρος της κεντρικής προσόψεως είναι των κλασσικών χρόνων και εικάζεται ότι απεικονίζει τους μήνες του Αττικού ημερολογίου.


Βυζαντινό ανάγλυφο, πιθανόν θωράκιο τέμπλου, με το Ρωμαϊκό αετό σε λίθο της κόγχης του ιερού
.
Τα τελευταία χρόνια έγιναν εργασίες αποκαταστάσεως στο ναό και τα ανάγλυφα, καθαρισμένα υπομονετικά με νυστέρι από την αιθάλη της σύγχρονης ατμόσφαιρας, μας δίνουν μία σαφή εικόνα της αρχικής όψεως του ναού εδώ και χίλια χρόνια.


"Αετός σπαράσσων λαγωόν": Συμβολικό θέμα που από την αρχαιότητα πέρασε στη Ρώμη και το Βυζάντιο
Δεν είναι υπερβολή ο χαρακτηρισμός του ναού του Αγίου Ελευθερίου ως ένα από τα σημαντικότερα διαχρονικά και ζωντανά μνημεία της Αθήνας. Για τους προσκυνητές αποτελεί ένα ιδανικό καταφύγιο ησυχίας και προσευχής και για τους περιηγητές ένα αξιόλογο εκκλησιαστικό μνημείο των Βυζαντινών χρόνων.
.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος διαβάζει την εφημερίδα Έθνος στο σπίτι του στη Χαλέπα Χανίων
.
Ο επιφανέστερος συνώνυμος του Αγίου κατά τη σύγχρονη Ελληνική Ιστορία είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που κατά σύμπτωση συνέδεσε το όνομά του με την απελευθέρωση της Βορείου Ελλάδος και της Μικράς Ασίας. Κατά τα χρόνια της πολιτικής του παντοδυναμίας η ημέρα του Αγίου Ελευθερίου εορταζόταν σαν εθνική εορτή. 
κείμενα και φωτο δανεισμένα από ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ