Τρίτη 31 Μαΐου 2011

ΣΤΙΧΗΡΑ ΤΩΝ ΑΙΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

ΑΝΑΣΤΑΣΗ - DUOMO FIRENZE
Τα στιχηρά των Αίνων ( "Πάσχα ιερόν..." και "Αι μυροφόροι γυναίκες...") από τον αείμνηστο Σπύρο Περιστέρη. Ζωντανή ηχογράφηση της δεκαετίας του '70 από τη Μητρόπολη Αθηνών.
Θερμές ευχαριστίες στον φίλο του ιστολογίου για το υλικό που μας απέστειλε.

Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ

Βαρέθηκε να είναι τυφλός τόσα χρόνια. Βαρέθηκε τόσα χρόνια να ζει βράδυ-πρωί την ίδια μιζέρια. Χωρίς όραμα, δίχως κάτι να τον συγκινεί, κάτι να περιμένει. Οι ορίζοντες χαμήλωναν μέχρι το μυαλό του, ο κόσμος αόρατος και η βουή των ανθρώπων αδιάφορη και απόμακρη αφού δεν μπορούσαν να του δείξουν το πρόσωπό τους. Η ζωή σ’ αυτή την κοινωνία κουραστική και ανέλπιδη, όλο δεσμεύσεις και απαγορεύσεις : μη κάνεις ετούτο, μη κάνεις το άλλο, μη κάνεις τίποτα. Βαρέθηκε να ζει τυφλός.
Ο Ιησούς από την άλλη κουράστηκε να τριγυρίζει με τα πόδια ματωμένα στους αγρούς και στα χωριά, μέσα στο λιοπύρι. Θέλησε να δει τα βάθη της ύπαρξης του πλάσματος μέσα από τα μάτια του, θέλησε να καθρεπτιστεί στα μύχια της ψυχής του. Επιθύμησε να τον συναντήσει και να αναπαυθεί κοντά του. Και η συνάντηση έγινε κοντά στην κολυμπήθρα του Σιλωάμ. 


Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος, μια ματιά μόνο ήταν ικανή για να συντελευτεί το θαύμα. Ο Θεός τον γνώριζε από πριν, γνώριζε την επιθυμία του για αλλαγή. Και ο τυφλός τον αναγνώρισε αμέσως, έτρεξε να πλυθεί στο παλιό νερό της παράδοσης για να ανοίξουν οι ορίζοντες, να βλέπει πέρα από τα όρια αυτού του κόσμου, να διακρίνει τα έργα του Θεού στα πρόσωπα των συνανθρώπων του, να κατανοεί την ζωή του στο άπειρο.
Η συνάντηση έγινε και δημιούργησε πραγματική σχέση αυτού του ανθρώπου με τον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού που έλαβε σάρκα για να γίνει προσιτός στον τυφλό. Και αυτή η σχέση έφερε πραγματική επανάσταση, όπως και κάθε αληθινή σχέση. Επανάσταση κατά της βιολογικής ύπαρξης, αναδημιουργία των οφθαλμών, επανάσταση κατά του εαυτού του, ήταν τυφλός και ανέβλεψε. Επανάσταση από τους παλαιούς θεσμούς μιας νομοκρατούμενης κοινωνίας που θέλει τον άνθρωπο δέσμιο του εγώ του, δέσμιο σε ανθρωποκεντρικά καλούπια με αναφορά στο γράμμα και όχι στην ανάγκη. Ο πρώην τυφλός δεν δίστασε να έλθει σε ρήξη με εκείνους που ποτέ δεν μπήκαν στο κόπο της αναζήτησης, με εκείνους που δεν νοιώθουν πείνα και δίψα, με αυτούς που αρκούνται στα φαρδιά μανίκια και στα πολλά φυλαχτάρια. Τους μετάφερε την εμπειρία που είχε με το Χριστό : «ει αμαρτωλός εστιν ουκ οίδα, εν οίδα ότι τυφλός ων άρτι βλέπω» και αυτοί τον πέταξαν έξω για να διαφυλάξουν τους θώκους τους. 


Ο τυφλός έφυγε χαρούμενος, έτρεξε να χορτάσει τα χρώματα και το πέταγμα των πουλιών. Ο Χριστός όμως δεν μπορούσε να τον αφήσει, τον συνάντησε πάλι απροσδόκητα και τον ρώτησε : Εσύ πιστεύεις στον Υιό του Θεού ; Και ποιος είναι αυτός για να πιστέψω, απάντησε απορημένα. Εκείνος τότε του αποκαλύφθηκε και ήλθε η κορύφωση της σχέσης με την προσκύνηση του τυφλού. «Ο Κύριός μου και Θεός μου, δόξα σοι».



Στο τυφλό ταιριάζουν τα λόγια του Αγίου Ισαάκ του Σύρου : «Ευλογημένη η τιμή του Κυρίου του ανοίγοντας θύραν έμπροσθεν ημών, ίνα μη σχώμεν αίτησιν, ει μη την εις αυτόν επιθυμίαν». Δεν προβάλει κανένα αίτημα στο Χριστό, αρκείτε στην ψηλάφηση της τιμής, της επιθυμίας του Θεού με «μανιακό πόθο» προς το πλάσμα του. Και η ανταπόκριση σ’ αυτή την επιθυμία γίνεται εμπειρία ελευθερίας από τον θανατηφόρο εγωκεντρισμό, γίνεται «ανοιχτή θύρα» στην «ευλογημένη τιμή». Είδε το κάλλος του κόσμου, κάλλος συνυφασμένο με την ιλιγγιώδη σοφία που το συγκροτεί σε κάθε παραμικρή πτυχή του, και μπόρεσε (μπορεί σε όλους μας) να λειτουργήσει ως κλήση σε προσωπική σχέση με την Αιτιώδη Αρχή, τον Λόγο και το Νόημα του κόσμου, τον Κύριο Ιησού Χριστό.

Τρίτη 24 Μαΐου 2011

ΜΕΓ. ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΗ (Ε)

  Έπειτα από παράκληση πολλών αναγνωστών, επαναδημοσιεύουμε τις επιστολές του αναγνώστη μας με υπογραφή "Αθηναίος" και που συγκίνησαν τους λάτρεις του Σπύρου Περιστέρη.
Περπατώντας ένα ανοιξιάτικο απομεσήμερο στο κέντρο της πόλης μας τα βήματα μου με οδήγησαν στην Πλατεία Συντάγματος. Έχοντας στον νού μου όλα αυτά που τα τελευταία χρόνια έχουν συμβεί στην ιστορική Πλατεία και στα πέριξ αυτής και καθώς ένοιωθα μια αδιαόρατη μιζέρια και θλίψη να με κατακλύζει, κοντοστάθηκα σε μια απόμερη γωνιά για να αναμετρηθώ με το παρόν και το παρελθόν αυτής της πόλης. Μιας πόλης που, ιστορικά εδώ και αιώνες, η καθημερινοτητά της αποτελεί βασικό δρομοδείχτη της ελληνικής πορείας και διαδρομής.
Σκυμμένα κεφάλια παντού γύρω μου, κατηφείς υπάρξεις, άνθρωποι που βιάζονται, βλέμματα χαμένα στο κενό. Όλα αυτά συνεπικουρούν τους οικονομικούς και άλλους δείκτες των ειδικών, ότι σε αυτή την γωνιά του πλανήτη κάτι δεν πάει πράγματι καλά. Σ’ αυτή την γωνιά του πλανήτη, οπου οι άνθρωποι, αιώνες τώρα, αγωνίστηκαν με πάθος για τα ουσιώδη της ζωής, για τις τέχνες, τον πολιτισμό, τα γράμμματα, την μουσική, για το επέκεινα, για την φιλοσοφία, την μεταφυσική, τον Θεό…
Για κάποια δευτερόλεπτα δίστασα για το αν έπρεπε να συνεχίσω την διαδρομή μου προς την πλάκα από την Ερμού, με το πολύβουο ανθρώπινο μελίσσι ή θα ήταν καλύτερα να κατηφόριζα από την πιο μοναχική Μητροπόλεως. Διάλεξα το δεύτερο.
Οι καταστηματάρχες στις πόρτες των μαγαζιών τους επισκοπούσαν για πιθανούς αγοραστές, καποιοι μοναχικοι τουρίστες παρατηρούσαν τα μαγαζιά με τα ενθύμια, πιο κάτω σε κάποιες ταβέρνες διαφημιζόταν ο περίφημος ελληνικός μουσακάς, ενώ συγχρόνως, οι γηγενείς συνέχιζαν να περπατούν σκεφτικά και σκυμμένα.
Κάπως έτσι κατέβαινα και εγώ γρήγορα για να προλάβω να απολαύσω το αττικό ηλιοβασίλεμα με την παρέα μου σε ένα από τα καφέ της πλάκας. Και όμως φθάνοντας στην πλατεία χωρίς να το ξέρω με περίμενε ένας παλιός φίλος φορτωμένος με χιλιάδες αναμνήσεις... Ένας Άρχοντας πραγματικός ,ένας ευγενής ευπατρίδης που είχε καταφέρει να με σκλαβώσει και να με λυτρώσει.
Σπυρος Περιστέρης, ο μύθος, ο απόλυτος εκκλησιαστικός καλλιτέχνης. Οι αναμνήσεις μου από τις χρυσές δεκαετίες του Καθεδρικού Ναού με κατέκλυσαν και η απαλή και μελωδική του φωνή ξανακούστηκε στα αυτιά μου να μου λέει:  «καλό μου παιδί...» Έτσι με αποκαλούσε όταν νέος, έφηβος ακόμα, ξεκινούσα την πορεία μου στην εκκλησιαστική τέχνη. Όταν δειλά δειλά ανέβαινα στο αναλόγιο της χορωδίας του, μη υποψιαζόμενος, τότε, το μέγεθος του Ανδρός.
Ηταν αρχές αυτού του Απρίλη όταν «συνάντησα» μετά από χρόνια τον Δάσκαλο στα προπύλαια του Καθεδρικού Ναού των Αθηνών. Κάθησα στο παγκάκι απέναντι και μέσα μου άρχισα να ξετυλίγω το κουβάρι μιας ζωής ολόκληρης.
Πέρασαν ήδη 13 χρόνια από την εξοδό του από αυτή την ζωή.
14 Σεπτεμβρίου 1998. Όταν χτύπησε το τηλέφωνο του σπιτού μου. για να μου ανακοινώσει, ο καλυτερός μου φίλος, το δυσάρεστο άγγελμα. Και να, τώρα, βρίσκομαι έξω από τον θρυλικό Ναό της Πρωτεύουσας, παραμονές μιας ακόμα Μεγάλης Εβδομάδος.
Ερημιά παντού, οι πύλες του κλειστές, γεμάτος σκαλωσιές, αφου γίνονται έργα για την αποκατάσταση των ζημιών από τον σεισμό του’98. Ο Αγ. Διονύσιος ο Αεροπαγίτης, έμαθα, ότι είναι ο προσωρινός Καθεδρικός Ναός και εκει βρίσκονται οι συνεχιστές της χορωδίας.
Τίποτα δεν θυμίζει εκείνες τις λαμπρές εποχές. Την ζεστασιά, την γαλήνη, την δύναμη που έβγαζαν οι ακολουθίες της Μ. Εβδομάδος... Τα ιλαρά χρώματα του αττικού δειλινού, έδεναν απόλυτα με τα ηχοχρώματα που απέδιδε ο κορυφαίος ερμηνευτής.
«Οιστρος ακολασίας….». Αυτή την υπέροχη μελωδία με την ύφεση στον ΠΑ, ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι ήταν εμπνευσμένη από το αττικο δειλινό; Ποιός δεν ένοιωθε την αύρα της θάλασσας να κατακλύζει τα σωθικά του στο «...τῆς θαλάσσης τό ὕδωρ…»


Η Μ. Εβδομάδα ξεκινούσε πανηγυρικά την Κυριακή των Βαΐων το πρωί. Θυμάμαι, μια χρονιά, τον Σπύρο Περιστέρη, να ερμηνεύει «Την κοινήν Ανάστασιν» από τονική βάση SOL δίεση!! Όταν το μέλος εφθασε στο «...Σοί τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοώμεν…» δεν μπορώ να ξεχάσω την ανατριχίλα που ένοιωσα. Εσείετο η Μητρόπολη από την συγκλονιστική ερμηνεία της μελωδίας του. Ο δάσκαλος, στην Λειτουργία των Βαΐων, απέδιδε έναν τέταρτο ήχο «αρχαιοπρεπή» και με έντονο το αίσθημα της αναμονής για τα επερχόμενα σπουδαία.
Και μετά το τέλος της Λειτουργίας, λιγομίλητος, πήγαινε να ξεκουραστεί για την πρώτη Ακολουθία του Νυμφίου..
Τέτοια περίπου ήταν η ώρα όταν οι συνεργάτες του τον έφερναν στην Μητρόπολη. Με το χαρακτηριστικό του βάδισμα να προχωρά, από το δεξιό κλίτος, προς το Ιερό, για να ετοιμαστεί.
Η εισαγωγή στον Νυμφίο… «Εκ Νυκτός ορθρίζει το πνεύμα μου…».
και μετά, τό περίφημο «Ερχόμενος ο Κύριος...»
Όλα αποτελούσαν προκλήσεις για δυσθεώρητες πνευματικές και καλλιτεχνικές αναζητήσεις.
 
·                  Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται... Ότε οι ένδοξοι μαθηταί.... με τις αριστοτεχνικές εναρμονίσεις, ο Κανόνας του Μ. Σαββάτου με τα DO, που όσο και να έχουν αμφισβητηθεί από τους υπέρμαχους της «κουραστικής» μονοφωνίας, αποτελούν μνημεία εκκλησιαστικής τέχνης. Διατηρούν την ιερότητα στην ερμηνεία και κοινωνούνται εκκλησιαστικά από τον πιστό, χωρίς να παρεμβάλλουν μονολιθικές φόρμες θρησκευτικών προτύπων που ως στόχο τους έχουν να δημιουργήσουν «δέος» και «φόβο». Η μυσταγωγία, κατά τον Περιστέρη, είναι φώς, ήλιος, αίσθηση και όχι φλύαρος συναισθηματισμός ούτε αποστεομένες ιεροτελεστίες εκπεφρασμένες σε σκληρυμένα μουσικά μοτίβα και τρόπους έκφρασης. Δεν είναι τυχαίο ότι από φημισμένους συνθέτες και διανοούμενους, ο δάσκαλος χαρακτηρίστηκε ως «ο Ελύτης της εκκλησιαστικής μουσικής».  Ετσι, λοιπόν, το έργο του δεν υπερβάλλει στον συναισθηματισμό, όπως κάνει η ευρωπαική εκκλησιαστική μουσική, όπως η σχολή Σακελλαρίδη αλλά και ούτε παρουσιάζεται σκοτεινή και φίλο-μεσαιωνική, όπως η σχολή Καρρά. Έχει απόλυτα την αίσθηση του μέτρου όπως την δίδαξαν σε αυτή την γη, αιώνες τωρα, οι προγονοί μας. «Έβαζε», μελωδικά πάλι, στο στόμα του Χριστού τα λόγια «...ει ουν υμείς φίλοι μου εστέ...» και σε καλούσε να Τον ακολουθήσεις με το ξέσπασμα «εμέ μιμείσθαι». Και δακρύζοντας, διαπίστωνε την μεγάλη αλήθεια: «Εγώ ειμί της ζωής η άμπελος».
·                  Η Ακολουθία των Παθών ξεκινούσε, αν θυμάμαι καλά, στις 6:30 το απόγευμα. Απο κάτι παλιές μεταδόσεις της ΕΡΤ, βλέπω και ξαναβλέπω αυτή την Ακολουθία. Και κάθε φορά ανακαλύπτω και κάτι  διαφορετικό. Κάτι το διαφορετικό. Με χρονική αγωγή και με τις κατάλληλες μελωδικές φόρμες, κατάφερνε να μεταφέρει τον πιστό στα γεγονότα που συνέβησαν εκείνο το βράδυ. Χωρίς δραματικές και θεατρικές κορώνες, έτσι όπως η «στιγμή» των Παθών εξελισσόταν τα χρόνια εκείνα, αποτέλεσε και αποτελεί μνημείο εκκλησιαστικής τέχνης. Με τον αριστερό χορό, υπό τον Ευάγελλο Τζελλά, να ακολουθεί άνετα την μεγαλειώδη απόδοση του Πρωτοψάλτη, με έναν Αρχιεπίσκοπο (αναφέρομαι στον μακαριστό Σεραφείμ Τίκκα) να παρακολουθεί σεμνά την Ακολουθία και να παρεμβαίνει λειτουργικά μόνο εκεί που πρέπει, με το Ιερατείο  να απαγγέλει υποδειγματικά τα αποσπάσματα των Αποστόλων από τα Πάθη, με τους εκάστοτε Διακόνους να αποδίδουν σε πολύ υψηλές περιοχές, με πάθος και δύναμη που τους έδινε η νιότη το 12ο Ευαγγέλιο και να προκαλούν ρίγος στο εκκλησίασμα.
Όλα αυτά, λοιπόν, εκτός από την μεταφυσική δυναμική που κάθε μια Ακολουθία έχει, αποτελούν «μνημείο εκκλησιαστικής μουσικής», το οποίο πρέπει να παραδίδεται στους Σπουδαστές της εκκλησιαστικής μουσικής σ’ ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο. Αυτό είναι το «εκκλησιαστικό ελληνικό ορατόριο».

·                  Έχει ξημερώσει Μ. Παρασκευή. Είναι η ώρα της εμμελούς απαγγελίας μπροστά στον Σταυρό. Ο  καλλιτέχνης του αιώνα  μας, ίσταται μόνος του κάτω από τον Σταυρό Αυτού που ἠταν η μεγάλη του αγάπη, ο μεγάλος του πόθος, η μεγάλη του έμπνευση. Και κάθε φορά το αποτέλεσμα, μεγαλειώδες. Γιατί με τον Περιστέρη, η κάθε φορά ήταν σαν να’ναι η πρώτη φορά. Και ακόμα τότε που είχε αρκετα μεγαλώσει και τον εγκατέλειπαν οι δυνάμεις του, αυτή η κόπωση γινόταν γλυκια, μελωδική, ανθρώπινη που δεν κούραζε. Και αυτό το πάθος του ανταμείφθηκε με την γαλήνεια Έξοδό του από την ζωή, ανήμερα του Σταυρού.

·                  Δειλινό Μ. Παρασκευής, «η πιο ερωτική ώρα του χρόνου», όπως έγραψε ο Ν. Ξυδάκης στην Καθημερινή. Παντού ησυχία, «σιγησάτω πάσα σάρξ βροτεία…» Είναι η ώρα των εγκωμίων στον Μεγάλο Νεκρό!! Κλασσικές μουσικές  φόρμες. Κάποιες χρονιές και το «Αι γεννεαί πάσαι...» κατά Σακελλαρίδη, για «να κάνει την χάρη του ιερατείου και του κόσμου». Και παρ’όλη την «επισημότητα» της βραδιάς, τους πολιτικούς και στρατιωτικούς σε αυστηρό πρωτόκολλο, το άγημα, τα ακριβά φορέματα και κουστούμια, και πάλι η ερμηνεία του ήταν τόσο μεγαλοπρεπής και παθιασμένη (θυμάμαι τα αργά Ευλογητάρια του Λαμπαδαρίου σε συνεπτυγμένο χρόνο και δακρύζω) που έβγαινες από τον Ναό έχοντας  γαλήνη και αίσθηση Θεού, σαν να ήσουν σε ένα παπαδιαμαντικο ξωκκλήσι, κάπου στο Αιγαίο.
Εχει αρχίσει και φυσάει κρύο αεράκι. Είναι αρχές του Απρίλη και η άνοιξη ακόμα δεν είναι κραταιά. Αυτή η  παγωμένη αίσθηση, μου υπενθυμίζει ότι πρέπει να συνεχίσω για κάτω για να συναντήσω τους γνωστούς μου. Εχει βραδιάσει και  έχω αργήσει.
Εγώ πια, έχω εγκαταλείψει τον χώρο του αναλογίου. Σε ‘κείνο το παγκάκι, μόλις ξανάζησα την Μ. Εβδομάδα της αθωότητας, του πολιτισμού, των γιγάντων...
ο Αθηναίος

ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΗ

ΕΠΙΜΕΤΡΟ
ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΗ
Μουσική: π. Βασιλείου Γοντικακη
Διασκευή υπό Ανωνύμου
Σπύρος Περιστέρης. Η μεγάλη ευλογία.
Ο ωκεανός ο απύθμενος και απέραντος, που οδηγεί σε χώρες μακρινές.
Η θάλασσα η ανοιχτή, που σου χαρίζει ολοκάθαρο αέρα ζωογονώντας τα σπλάχνα σου.
Το πέλαγος της αρμονίας, όπου πνέει ο άνεμος της ελευθερίας. Όπου σε σπρώχνει δίχως κόπο «προς την νήσον, την εκείθεν του κόσμου ούσαν, όπου ο Πατήρ και ο Υιός και το Αγιον Πνεύμα».
Περνώντας από τον κήπο των μελωδιών του θα σε τραβήξει το «άρωμα των δένδρων», η οσμή των ωρίμων καρπών, τα τραγούδια του.
Είναι σαν να τον ακούς, τότε, για ολόπρωτη φορά. Χύνονται χείμαρροι ακτίστου φέγγους και αρμονικού κάλλους.
Σε αναστατώνει, σε βγάζει από τον ευατό σου, σε κάνει να κλαίς, να ντρέπεσαι για τα δικά σου έργα, να σιχαίνεσαι το είναι σου. Να πλημμυρίζεις από ευγνωμοσύνη για τον Κύριο σου.
Καί έτσι αγαπάς όλους, και όλους τούς ευγνωμονείς, τους εκτιμάς, εύχεσαι να προκόψουν, γίνεσαι ήσυχος, χαλαρός όταν τον ακούς.
Σπύρος Περιστέρης
ο ερμηνευτής που μπορεί να διαλύσει το είναι σου, ο δάσκαλος που σε τρέλανε, σε λογίκεψε, σε σκλάβωσε, και συνάμα σε ελευθέρωσε.
Σου έδειξε λίγο από τον κόσμο του, το δικό του είναι, τον δικό του παράδεισο. Σε κρατά από το χέρι με το έργο του και με αυτό προχωράς στην ζωή σου.
Δεν τελειώνει ποτέ η χαρά να ανακαλύπτεις τον Περιστέρη. Είναι μια συνεχής έκπληξη. Και έτσι το ρεπερτόριό του γίνεται «καθεστώς αναπάντεχο».
Νομίζεις ότι μένεις ακίνητος, κάπου, αλλά δεν είναι άλλο από μια μυστική κίνηση ιλιγγιώδους φύσεως προς κάποιο τέλος ατελεύτητο που, συνάμα, είναι αρχή άναρχη...
ο Αθηναίος 

Τρίτη 10 Μαΐου 2011

ΑΙΝΟΙ & ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Χαίροντες
«Χαίρετε...» (Ματθ. κη' 1-10)
«Το λοιπόν αδελφοί μου, χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε. πάλιν ερώ, χαίρετε » (Φιλιππ. γ' 1, δ' 4)

Ο ύμνος του Χριστιανισμού είναι η χαρά.
Η πρώτη λέξι που ακούστηκε από το στόμα του Αναστημένου Ιησού, ήταν: «Χαίρετε».
Ήταν η χαρά που σκόρπιζε ο μέγας Νικητής.
Ο Νικητής του διαβόλου, του εισηγητού της αμαρτίας και του θανάτου. Ο Ψαλμωδός βλέπει μέσα στους αιώνες τον ερχομό του Νικητού και αποκαλύπτει με το προφητικό του μάτι τον διάλογο των Αγγέλων που υποδέχονται στον Ουρανό τον Νικητή Χριστό. «Άρατε πύλας, οι άρχοντες ημών, και επάρθητε, πύλαι αιώνιοι, και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της δόξης. Τίς εστιν ούτος ο Βασιλεύς της δόξης; Κύριος των δυνάμεων, αυτός εστιν ο Βασιλεύς της δόξης» (Ψαλμ. κγ' 9-10).
Και ο Απ. Παύλος πλέον, χαιρετίζει το γεγονός: «Κατεπόθη ο θάνατος εις νίκος. πού σου, θάνατε, το κέντρον; πού σου, άδη, το νίκος; ...τω δε Θεώ χάρις τω διδόντι ημίν το νίκος δια του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού» (Α' Κορ. ιε' 54-57).
Χριστιανός που δεν ένοιωσε ακόμη τη χαρά που δίδει ο Χριστός, πρέπει να αμφιβάλη για τον Χριστιανισμό του...
Και πώς μπορεί κανείς να μη χαίρη όταν γνωρίζη ότι ξόφλησαν οι παλιοί λογαριασμοί της αμαρτίας, ότι ο θάνατος νικήθηκε και θα πάρωμε πίσω τα σώματά μας και ότι Βασιλεία τρανή, αιώνια και θεϊκή ετοιμάστηκε για τους ανθρώπους;
«Μηδείς θρηνείτω πενίαν», βροντοφωνεί ο ι. Χρυσόστομος, «εφάνη γαρ η κοινή βασιλεία. Μηδείς οδυρέσθω πταίσματα. συγγνώμην γαρ εκ του τάφου ανέτειλε. Μηδείς φοβείσθω θάνατον. ηλευθέρωσε γαρ ημάς του Σωτήρος ο θάνατος... Ανέστη Χριστός, και νεκρός ουδείς επί μνήματος. Χριστός γαρ εγερθείς εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο».
Και ο ποιητής, με ανακούφισι ψάλλει: «...Πλάκες που στέκατε βαριές, στα μνήματα και στις καρδιές, σας έσπασε ο Χριστός μου». Χριστός Ανέστη! «Χαίρετε».
Δοξαστικό της Αναστάσεως.
Αναστάσεως ημέρα, και λαμπρυνθώμεν τη πανηγύρει, και αλλήλους περιπτυξώμεθα. Είπωμεν αδελφοί, και τοις μισούσιν ημάς. συγχωρήσωμεν πάντα τη Αναστάσει, και ούτω βοήσωμεν. Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας, και τοις εν τοις μνήμασι, ζωήν χαρισάμενος.
Αγία και Μεγάλη Εβδομάς
Σκέψεις και Πόθοι
Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη" Θεσσαλονίκη 


** Κατεβάστε τα τις πάρτες με τα ΣΤΙΧΗΡΑ ΤΩΝ ΑΙΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ (Αναστάσεως ημέρα...) όπως ψάλλονται στη Μητρόπολη Αθηνών.
(κείμενα σε μορφή .pfd)

Παρασκευή 6 Μαΐου 2011

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ υπό Κ. ΨΑΧΟΥ

Cristo risorto, di Sebastián López de Arteaga

Το "ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ" για πολυμελή χορό, μετά της διπλής συνηχητικής γραμμής υπό Κων. Ψάχου.
Σύμφωνα με την ιδιόχειρη σημείωση του Νικολάου Χρυσοχοΐδου, "το αντιγραφέν ελήφθη εκ του εν Αθήναις εκδιδομένου ηθικοθρησκευτικού περιοδικού "Οι τρείς Ιεράρχαι", έτος εκδόσεως Γ' αριθμ. φύλλου 119, υπό χρονολογίαν 11/4/1912".


Πέμπτη 5 Μαΐου 2011

ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ...

Το παρακάτω κείμενο, είναι αντιγραφή της ανάρτησης από το blog π. Λύβιος

Προσπάθησα αυτές τις μέρες να γράψω κάτι στο μπλοκ για την Ανάσταση. Είπα τέτοιες μέρες όλο και κάποιοι φίλοι του μπλοκ θα μπουν και θα ψάξουν κάτι να διαβάσουν.
Ωστόσο πιστέψτε με δεν μπόρεσα να γράψω τίποτα. Το έχω πει και άλλες φορές, παλαιότερα, θα το πω ακόμη μια φορά, το γράψιμο για μένα είναι ανάγκη εσωτερική. Δεν γράφω ούτε από συνήθεια, πολλώ δε μάλλον από επαγγελματισμό.
Γράφω από εσωτερική προτροπή. Από ένα σκίρτημα της στιγμής. Από εσωτερική πληροφόρηση. Ενα εσωτερικό φλάς ανάβει αυθόρμητα, απρουπόθετα, πάνω σε γεγονότα, σε στιγμές, σε πρόσωπα και πράγματα, και δίχως να το καταλάβω ρέει μέσα μου το κείμενο ή το ποίημα αναλόγως.
Δεν προετοιμάζω τίποτα.
Φαντάζομαι κάτι υπάρχει μέσα μου, πολύ βαθιά και αναδύεται. Από το βυθό της υπάρξεως έρχεται στην επιφάνεια της συνείδησης και γίνεται κείμενο. Αυτές τις μέρες δεν ήρθε τίποτα.
Νομίζω-ίσως να κάνω και λάθος-ότι ξέρω το γιατί. Η Ανάσταση για μένα δεν είναι μια απλή πεποίθηση. Ούτε μια σημαντική ιερή στομφώδης διακήρυξη. Σε καμία περίπτωση δεν είναι μια δήλωση σε κάποιο έγγραφο ή σε ανταλλάξιμες εόρτιες ευχές.
Με κούρασαν τόσα χρόνια όλα αυτά. Δίχως νόημα, δίχως ουσία, κυρίως με απουσία βιώματος.
Για μένα η Ανάσταση είναι ζωή. Ο Χριστός μας αποκάλυψε ένα τρόπος ζωής, που μπορεί να νικήσει τον θάνατο. Ποιον θάνατο ; Τον φυσικό; Τον βιολογικό ; ή τον θάνατο της ζωής μας, των στιγμών μας, των λεπτών μας, των σχέσεων μας, του καλημέρα και του καληνύχτα μας;
Νομίζω όλων των μορφών θανάτων. Βεβαια εκτός του φυσικού θανάτου υπάρχει και ο πνευματικός που ειναι πολύ πιο φρικτός του σωματικού. Ολοι οι άνθρωποι που ζούνε ανάμεσα μας δεν σηναίνει οτι εινα ζωντανοί.
Δεν αρνούμαι και δεν απορρίπτω την ιστορικότητα της Ανάστασης. Αλίμονο. Αλλά όπως λέει και ο Άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος σε μια περίφημη πασχαλινή ομιλία του σε μοναχούς, πέρα από το ιστορικό γεγονός της Αναστάσεως το οποίο συμβαίνει άπαξ, υπάρχει και η μυστική εσωτερική ανάσταση που συμβαίνει καθημερινά. Και αυτό για τον Άγιο είναι το ζητούμενο. Η εσωτερίκευση της Αναστάσεως ως βίωμα, εμπειρία και ποιότητα ζωής.
Η Ανάσταση στο ποσοστό που μένει απλώς ένα ιστορικό γεγονός περιορίζεται χωροχρονικά. Στο ποσοστό όμως που εσωτερικεύεται ανοίγεται πέρα από τον χώρο και χρόνο αφού εισέρχεται στον νόημα. Και το νόημα είναι υπερχρονικό. π.χ Ένα θαύμα του Χριστού ας πούμε, έγινε κάποτε και με κάποιος ανθρώπους. Όμως το νόημα του θαύματος δεν έχει ούτε χρόνο ούτε τόπο καθότι ορίζεται κάθε φορά στον χώρο της καρδιάς, της ψυχής, της συνειδήσεως.
Για μένα λοιπόν η Ανάσταση είναι τρόπος ζωής. Ανάσταση είναι να ζεις μέσα στην αγάπη, την συγνώμη, στην ανοιχτότητα της ύπαρξης, που ξεπερνάει όρια και προϋποθέσεις.
Ανάσταση είναι να ζεις στο παρόν ως άχρονο πεδίο πραγμάτωσης ζωής. Μακριά από τα παιγνίδια του νου, που σε καθηλώνουν πότε στο παρελθόν γεμίζοντας σε ενοχές και πότε στο μέλλον χαρίζοντας σου μονάχα άγχος και αγωνία. Μα ποτέ ποτέ δεν σε αφήνει να είσαι παρόν στο τώρα της ζωής σου. Χάνοντας έτσι το μοναδικό ουσιαστικό πεδίο της Αναστάσιμης ελευθερίας σου.
Η Ανάσταση αποτυπώνεται στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Από το καλημέρα, μέχρι το καληνύχτα. Από τα πόσο καταφέραμε να αναστήσουμε τον χρόνο μας.
Ότι πιο σημαντικό συνάντησα στα πρόσφατα διαβάσματα μου και με άγγιξε αναστάσιμα είναι ένα απόσπασμα από κείμενο του αγαπημένου μου Χρόνη Μίσσιου. Σας το παραδίδω… Χριστός Ανέστη.
«Η ζωή μας μια φορά μάς δίνεται, άπαξ, που λένε, σα μια μοναδική ευκαιρία. Τουλάχιστον μ' αυτήν την αυτόνομη μορφή της δεν πρόκειται να ξαναυπάρξουμε ποτέ.
Και μείς τι την κάνουμε, ρε αντί να την ζήσουμε;
Τί την κάνουμε; Τη σέρνουμε από δω κι από κει δολοφονώντας την...
Οργανωμένη κοινωνία, οργανωμένες ανθρώπινες σχέσεις.
Μα αφού είναι οργανωμένες, πώς είναι σχέσεις;
Σχέση σημαίνει συνάντηση, σημαίνει έκπληξη, σημαίνει γέννα συναισθήματος, πώς να οργανώσεις τα συναισθήματα...
Έτσι, μ'αυτήν την κωλοεφεύρεση που τη λένε ρολόι, σπρώχνουμε τις ώρες και τις μέρες σα να μας είναι βάρος, και μας είναι βάρος, γιατί δε ζούμε, κατάλαβες;
'Ολο κοιτάμε το ρολόι, να φύγει κι αυτή η ώρα, να φύγει κι αυτή η μέρα, να έρθει το αύριο, και πάλι φτου κι απ'την αρχή.
Χωρίσαμε τη μέρα σε πτώματα στιγμών, σε σκοτωμένες ώρες που θα τις θάβουμε μέσα μας, μέσα στις σπηλιές του είναι μας, στις σπηλιές όπου γεννιέται η ελευθερία της επιθυμίας, και τις μπαζώνουμε με όλων των ειδών τα σκατά και τα σκουπίδια που μας πασάρουν σαν "αξίες", σαν "ηθική", σαν "πολιτισμό".
Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών, αφήνουμε τα πιο σημαντικά, τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να χαρούμε μεταξύ μας, να παίξουμε και να χαρούμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να κάνουμε έρωτα, να απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του πνεύματος, να κατεβούμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τον διπλανό μας...
Όλα, όλα τα αφήνουμε για το αύριο που δε θα 'ρθει ποτέ...
Μόνο όταν ο θάνατος χτυπήσει κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο πονάμε, γιατί συνήθως σκεφτόμαστε πως θέλαμε να του πούμε τόσα σημαντικά πράγματα, όπως πόσο τον αγαπούσαμε, πόσο σημαντικός ήταν για εμάς… Όμως το αφήσαμε για αύριο…
Για να πάμε που;
Αφού ανατέλλει, δύει ο ήλιος και δεν πάμε πουθενά αλλού, παρά μόνο στο θάνατο, και μεις οι μ......, αντί να κλαίμε το δειλινό που χάθηκε άλλη μια μέρα απ'τη ζωή μας, χαιρόμαστε.
Ξέρεις γιατι;
Γιατί η μέρα μας είναι φορτωμένη με οδύνη, αντί να είναι μια περιπέτεια, μια σύγκρουση με τα όρια της ελευθερίας μας.
Την καταντήσαμε έναν καθημερινό, χωρίς καμμία ελπίδα ανάστασης, θάνατο, διότι αυτός είναι ο θάνατος. Ο άλλος, όταν γεράσουμε σε αρμονία και ελευθερία με τον εαυτό μας, όταν δηλαδή παραμείνουμε εμείς, δεν είναι θάνατος, είναι μετάβαση, είναι διάσπαση σε μύριες άλλες ζωές, στις οποίες, αν εδώ, σε τούτη τη μορφή ζωής είσαι ζωντανός, αν δε δολοφονήσεις την ουσία σου, εκεί θα δώσεις χάρη και ομορφιά, όπως η Μαρία που φούνταρε προχτές απο την ταράτσα για να μην πεθάνει.
Ήρθανε να την πάρουν και η Μαρία είπε το όχι με τον πιο αμετάκλητο τρόπο. Πήγαμε στην κηδεία της και τι άκουσα τον παπά να λέει: "Χους ει και εις χουν απελεύσει". Και τότε κατάλαβα πως η Μαρία σώθηκε. Του χρόνου, όλα τα στοιχεία της, που τα κράτησε ζωντανά σε τούτη τη μορφή ζωής, θα γίνουν πανσέδες, δέντρα, πουλιά, ποτάμια ..."
π.Λίβυος

Τετάρτη 4 Μαΐου 2011

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ

Απόστολε, Χριστώ τω Θεώ ηγαπημένε, επιτάχυνον, ρύσαι λαόν αναπολόγητον δέχεταί σε προσπίπτοντα, ο επιπεσόνα τω στήθει καταδεξάμενος όν ικέτευε Θεολόγε, και επίμονον νέφος εθνών διασκεδάσαι, αιτούμενος ημίν ειρήνην, και το μέγα έλεος. 



Ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής καταγόταν από κάποιο φτωχό χωριό της Γαλιλαίας που ονομαζόταν Βηθσαϊδά. Ήταν γιος του ψαρά Ζεβεδαίου και της Σαλώμης που ήταν συγγενής της Παναγίας Μητέρας του Χριστού. Πολύ νωρίς έγινε μαθητής του Ιωάννου Προδρόμου ενώ παράλληλα εργαζόταν και στην τέχνη του ψαρά κοντά στον πατέρα του και τον αδελφό του Ιάκωβο.
    
Κάποια μέρα λοιπόν ο Ιωάννης ο Πρόδρομος βάδιζε αργά στις όχθες του Ιορδάνου διδάσκοντας τον λαό την μετάνοια και βαπτίζοντας στον Ιορδάνη. Μαζί του ήσαν και δύο από τους μαθητές του, ο αδελφός του Πέτρου, και ο Ιωάννης. Καθώς ξεχωρίζει μέσα στο πλήθος τον Ιησούν Χριστόν παράξενα ακούγονται τα λόγια του: «Ίδε ο αμνός του Θεού»
Η καρδιά των δύο μαθητών σκιρτά στο άκουσμα των λόγων αυτών. Μήπως είναι ο Μεσσίας που περιμένουν;...
    
Μόλις τον βλέπουν ν' απομακρύνεται τον ακολουθούν με κάποια προσμονή και ελπίδα. Ο Ιησούς γνωρίζοντας τον πόθο τους να τον πλησιάσουν στρέφεται και τους ρωτά:
    
-Τι ζητείται;
    
-Ραββί, που μένεις; του απαντούν.
    
-Έρχεσθε και ίδετε. Ελάτε να διαπιστώσετε μόνοι σας. Ήλθαν λοιπόν και έμειναν κοντά του όλο εκείνο το ευτυχισμένο απόγευμα...
    
Ύστερα από λίγες μέρες καθώς τακτοποιούσαν και ετοίμαζαν τα δίχτυα ο Ιωάννης με τον πατέρα του και τον αδελφό του Ιάκωβο, βλέπει και πάλι τον Ιησούν να τον πλησιάζη. Η καρδιά του και πάλι σκυρτά στο αντίκρυσμα του θεϊκού εκείνου προσώπου και περιμένει ν' ακούση κάτι πολύ σημαντικό από το στόμα του Διδασκάλου.

 Πράγματι, ο λόγος του τους καλεί να τον ακολουθήσουν και οι δύο αδελφοί στον ιερό και ύψιστον έργον του. Και αυτοί, χωρίς να υπολογίσουν τα καΐκια και τα δίχτυα, περιουσία και τον πατέρα που θα άφηναν μόνο του στην εργασία, τα εγκαταλείπουν όλα και τον ακολουθούν.
    
Από τη μέρα εκείνη ο σύνδεσμος του Ιωάννου με τον Ιησούν γίνεται βαθύς, άρρηκτος, ισόβιος. Εκείνος ο αγαπημένος διδάσκαλος και αυτός ο αγαπημένος, ο κατ' εξοχήν αγαπημένος μαθητής του. Τον ακολουθεί καθ' όλη τη διάρκεια της δημοσίας ζωής του επί τρία χρόνια. Όταν ο Κύριος ανέβηκε στο όρος Θαβώρ για να μεταμορθωθή, ανέβηκε μαζί και αυτός ο αγαπημένος μαθητής μαζί με τον Πέτρον και τον Ιάκωβον και είδε εκεί την Μεταμόρφωσι του Θεού Λόγου και την φωνή του Θεού Πατρός που έλεγε: «ούτος εστίν ο υιός μου ο αγαπητός εν ώ ηυδόκησα αυτού ακούετε».

Τρίτη 3 Μαΐου 2011

ΚΑΤΑΒΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ του Bronzino - Βασιλική Ευαγγελισμού της Θεοτόκου - Firenze
Οι Καταβασίες της Εορτής του Πάσχα, με την Θ' ωδή και την τυπική διάταξη που ακολουθείται στη Μητρόπολη Αθηνών.
(αρχείο σε μoρφή .pdf)

Καλέ μου άνθρωπε... καλό μου παιδί...

Κι έρχεται η στιγμή που, άνθρωποι που μας «σημάδεψαν» στη ζωή, μας εγκαταλείπουν. Για το «ταξίδι τ’αλωτινό... το απ’ αλλού φερμένο». Για τη «γειτονιά των Αγγέλων», όπως λέει ο λαός.
Όσο κι αν η παρατεταμένη νοσηλεία γίνεται απήχημα «κακών», εν τούτοις η ανθρώπινη μας φύση, δεν θα συμβιβαστεί ποτέ με τον θάνατο.


Η έμφυτη τάση του ανθρώπου να ψάχνει πρότυπα και συναισθηματικά «λιμάνια», τον κάνει όμαιμο και σύσσωμο αυτών που, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, τον «αγγίζουν». Αν θέλετε... τον εκφράζουν.
Ο «ΚΑΛΟΣ ΜΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ», μάς δίδαξε.
Ο απλός Έλληνας του μόχθου, του αγώνα, της επανάστασης και της ανάγκης για επιβίωση βρήκε τον εκφραστή του στο πρόσωπο του Θανάση Βέγγου.
Τί κι αν η εκδικητικότητα του τότε κράτους για τις αριστερές του πεποιθήσεις και καταβολές τόν οδήγησε, στον κατ' ευφημισμόν «νέο Παρθενώνα», στη Μακρόνησο, ο νεαρός τότε Βέγγος, εξώριστος, βίωσε τον εξευτελισμό, έμαθε να υπομένει, υιοθετώντας την αξιοπρέπεια ως στάση ζωής γνωρίζοντας ταυτόχρονα τη συντροφική αλληλεγγύη.
Η ευαισθησία της ψυχής του σε συνδιασμό με την μαχητικότητα της ανάγκης για επιβίωση, η ανιδιοτελής προσφορά στον συνάνθρωπο, το χαμόγελο και η χαρά της ευτυχίας όταν αντίκρυζε χαμογελαστά πρόσωπα, είναι μερικά από τα χαρίσματα – τάλαντα του Θανάση Βέγγου.


Μεγάλες προσωπικότητες πολλές ανέδειξε ετούτος ο τόπος. Ο Βέγγος, όμως, είχε μια αξιοσημείωτη διαφορά. Έγινε ο «δικός μας άνθρωπος». Κατάφερε να γαληνέψει καρδιές πονεμένες, να ενεργοποιήσει τις ευαίσθητες χορδές μας που οι δυσκολίες και η καθημερινότητα τις είχαν σε λήθαργο, κατάφερε να μας περάσει το μήνυμα της αισιοδοξίας στη βιοπάλη. Κάτι που ο Χριστιανικός Λαός το έχει συνδέσει με την αύρα της Μεγάλης Παρασκευής και την προσμονή – υπόσχεση της Αναστάσεως.
Ελάχιστος φόρος τιμής και σεβασμού στον «καλό μας άνθρωπο».
Θα μας λείψει...
Αιωνία του η μνήμη.