Ποιος φοβάται τον καθρέφτη;
Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος
ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΡΑΓΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ;
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ, ΜΟΥΣΙΚΑ, ΧΟΡΕΥΤΙΚΑ;
ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΩΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ΓΙΑΤΙ ΑΝ ΥΠΗΡΧΑΝ ΘΑ ΒΛΕΠΑΜΕ ΚΑΙ ΘΑ ΑΚΟΥΓΑΜΕ ΚΑΤΙ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΣΤΙΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛΙΚΕΣ ΜΑΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Στην αλήστου μνήμης παλιά εποχήπου σήμερα από τους κήνσορες του μεταμοντερνισμού θεωρείται ξεπερασμένη και συντηρητική- το Φεστιβάλ Αθηνών μάς δώρισε τη «Θάλασσα» του Σκαλκώτα, τον «Οιδίποδα» του Θόδωρου Αντωνίου, τις «Πύρινες γλώσσες» του Γιάννη Χρήστου, τα «Πυθοπρακτά» του Ιάνη Ξενάκη. Είχε ενταγμένη στο πρόγραμμά του την Εβδομάδα Ελληνικής Μουσικής όπου ακούγαμε Στ. Βασιλειάδη, Γιάννη Παπαϊωάννου, Γιάννη Κωνσταντινίδη, Απέργη, Γαζουλέα, Κουρουπό, Σισιλιάνο, Δραγατάκη, Αδάμη. Το σπουδαίο ποιητικό μας θέατρο, το παραγκωνισμένο από τους εμπορικούς θιάσους, είδε μέρες λαμπρές στο κατάμεστο Ηρώδειο. Σπουδαίοι σκηνοθέτες μας (Σολομός, Ντουφεξής, Μουζενίδης, Ευαγγελάτος, Κουν) τίμησαν με τη σύμπραξη μεγάλων ηθοποιών τον λόγο του Καζαντζάκη, του Πρεβελάκη, του Ρώτα, του Σικελιανού.
Φέτος γιορτάζονται τα πενήντα χρόνια από τον θάνατο του Μεγάλου Κρητικού και δεν σκέφτηκε κανείς να χορηγήσει μια παράσταση από τα άπαιχτα έργα του. Γιατί στο Φεστιβάλ Αθηνών παλιότερα ο Σολομός (ο μέγας αυτός λόγιος του θεάτρου μας που πίστεψε στον θεατρικό Καζαντζάκη) ανέβασε και τα «Σόδομα και Γόμορρα» και ο Μουζενίδης με τον Κατράκη τον «Χριστόφορο Κολόμβο» και ο Ευαγγελάτος την όπερα του Καλομοίρη πάνω στον «Κωνσταντίνο Παλαιολόγο» του και ο Σολομός πάλι την αριστουργηματική «Μέλισσα».
Ο Σολομός επίσης ανέβασε τον «Λάζαρο» του Πρεβελάκη και το Εθνικό τη «Σίβυλλα» του Σικελιανού.
Αλήθεια, τόση σκοτούρα έχει πέσει
Υπάρχει σύγχρονη ελληνική δημιουργία; Ποιος φωνάζει «όχι»;
στα πνεύματα και λησμονήθηκε πως φέτος κλείνουν ογδόντα χρόνια από τις μυθικές Δελφικές Γιορτές των Σικελιανών;
Τιμάται ο Άκης Πάνου, πέρυσι η Βέμπο και αγνοούν το μέγεθος Κωνσταντίνος Ψάχος - ο μεγαλοφυής μουσικολόγος και συνθέτης των Εορτών. Η παρτιτούρα του υπάρχει και θα ήταν πρώτης τάξεως μοντερνική άποψη, τώρα που το «έθνικ» ιδίωμα μάς κατακυριεύει, να ακούγαμε τη μελοποίηση του «Προμηθέα» και των «Ικέτιδων» από τη χορωδία του Λυκούργου Αγγελόπουλου.
Τόση σκοτούρα έχει πέσει ώστε πλάι στο αφιέρωμα των ρεμπέτικων της μαστούρας να αφιερωνόταν ένα βράδυ στη μνήμη της μεγάλης Κούλας Πράτσικα, κορυφαίας στον χορό του «Προμηθέα» στους Δελφούς του 1927, δασκάλας όλων των Ελληνίδων χορογράφων από τη Λουκία στη Ζουζού Νικολούδη και από τη Ραλλού Μάνου στην Ντόρα Τσάτσου και από τη Μαρία Χορς στη Σοφία Σπυράτου κ.τ.λ.
Έχω γράψει συχνά πως το ποιητικό θέατρο των Σικελιανού, Καζαντζάκη, Πρεβελάκη, Ρώτα, Μάτσα, Τερζάκη δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το ποιητικό δράμα του ευρωπαϊκού εικοστού αιώνα. Στέκεται ισάξιο δίπλα στους Ιρλανδούς, στον Λόρκα, στον Τ.Σ. Έλιοτ, στον Αμερικανό Αρτσιμπάλ Μακ Λης, στον Κλωντέλ κ.τ.λ.
Όταν ο Κατράκης έπαιξε στο Ηρώδειο στα πλαίσια του Φεστιβάλ με το ΚΘΒΕ τον «Θάνατο του Διγενή» του Σικελιανού, ένα έργο στη φόρμα της ευριπίδειας τραγωδίας, η σύγκριση με τον «Φόνο στη Μητρόπολη» του Έλιοτ και τους «Καβαλάρηδες στη θάλασσα» του Συνγκ ήταν συντριπτική υπέρ του ελληνικού ποιητικού κειμένου.
Αλλά στο Φεστιβάλ Αθηνών εκτός από έξοχες παραστάσεις κρητικού θεάτρου (Θεέ μου, η «Ερωφίλη» του Σολομού με Παπαμιχαήλ και Βάσω Μανωλίδου - «Βασιλιάς Ροδολίνος» με εξαίσια μουσική του Μαρκόπουλου- «Ευγένα» του Ευαγγελάτου κ.τ.λ.) είδαμε Καμπανέλλη από τον Κουν («Οδυσσέα γύρνα σπίτι»), πρόσφατα το «Μια κωμωδία» με σκηνοθέτη τον Μιχαηλίδη, τη «Μήδεια» του Μποστ με σκηνοθέτη τον Παπαγεωργίου και τη μεγάλη Λήδα Πρωτοψάλτη.
Η Ελλάδα σήμερα έχει τη χαρά και το προνόμιο, θα έλεγα και την περηφάνια, να απολαμβάνει τα έργα 15 τουλάχιστον ζώντων συγγραφέων. Εκτός από τη δραματουργική έκρηξη της Βρετανίας γνωρίζετε άλλη ευρωπαϊκή σύγχρονη δραματουργία με 15 παιζόμενους με επιτυχία ζώντες συγγραφείς; Πέστε μου δύο σύγχρονους δραματουργούς της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Αυστρίας, της Τσεχίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Ολλανδίας. Παντού κυριαρχούν οι σκηνοθέτες, οι διασκευαστές και οι μεταποιήσεις πεζογραφημάτων.
Σκέφτηκε κανείς να παραγγείλει έργο στον Καμπανέλλη που στον πρόσφατο μονόλογό του έδειξε να καταδαμάζει μονόλογο του Άρθουρ Μίλλερ; Σκέφτηκε κανείς να χορηγήσει την παράσταση της άπαιχτης «Βουής» του Παύλου Μάτεσι, έργου κομμένου και ραμμένου για το μαυσωλείο του Ηρωδείου;
Αλλά παίχτηκε φέτος νέο έργο του Ποντίκα, του Στάικου, του Κατσικονούρη, του Σερέφα, του Δομάδη; Δεν χωρούσε σε μια αίθουσα της Πειραιώς ένα από αυτά; Γιατί αυτή η ευθεία προσβολή σε 15 εν ενεργεία Έλληνες δραματουργούς με το να χορηγούνται διασκευές Παπαδιαμάντη, Βιζυηνού, Δημητρίου, Χατζή.
